در سالهای اخیر پژوهشگران تحقیقات بسیاری برای شناخت دلایل سفر و گردشگری انجام داده اند و برخی از این انگیزه ها را طبقه بندی نموده اند.
ضمن توجه به این مسئله که حرکت در وجود و فطرت انسان از همان ابتدای خلقت از سوی خداوند قرار داده شده است، لذا می توان برخی نیاز ها و انگیزه های ناشی از این ویژگی فطری انسان را بیان نمود، از جمله:
-خودشناسی و ارزیابی خویشتن
- استراحت
- رهایی از محیط یکنواخت و کسل کننده
- پرستیژ
- بازگشت به عقب
- تقویت روابط نزدیک
- تسهیل ارتباطات روابط اجتماعی
در تقسیم بندی دیگری مهمترین انگیزه های گردشگری را به صورت زیر بیان می شود:
-جبران کمبودهای حاصل از یکنواختی های زندگی
- نیاز به بهبود و رهایی از استرس های جسمی
- گسترش افق دید، ارضای نیاز کنجکاوی و شناختی ارزش های خویشتن
- حس احترام به خود
همانگونه که بیان گردید، توجه به بعد روحانی انسان، از جمله مهم ترین انگیزه های سفر به شمار می رود که در تمامی طبقه بندی های انگیزه های انسان از سفر و گردشگری مشاهده می گردد.
یقینا گردشگری تنها به نیازهای مادی محدود نمی شود، بلکه مهمترین بعد آن تامین نیازهای روحی و معنوی انسان است.طبق هرم نیازهای مازلو، بالاترین سطح نیازها، نیاز به خودشکوفایی و تعالی است.
این سطح نیاز بر بعد روحانی وجود انسان متمرکز است. سفر و گردشگری به عنوان یکی از فعالیت هایی است که نیاز خوشکوفایی و تعالی انسان را در بالاترین سطح مطلوب تامین می نماید.
رویکرد معنویت در گردشگری، توجه به مهمترین بعد وجودی انسان، یعنی روح انسانی است. معنویت در گردشگری، به مفهوم بررسی ابعاد معنوی سفر و گردشگری با هدف تامین نیازهای تعالی و خودشکوفایی در انسان می باشد.
از آنجایی که اختلالات روحی و روانی منشا بسیاری از بیماری های جسمانی اعم از بیماری های قلبی و عروقی، گوارشی و غیره در انسان است و در درمان آن باید ابتدا روح و روان انسان را درمان کرد، در واقع پرداختن به تفریح و ایجاد یك فضای شاد و هیجان برانگیز می تواند در انسان نقش درمانی و رهایی از تنش را داشته باشد. سفر و مسافرت، هر چند کوتاه مدت می تواند فرصتی طلایی برای رسیدن به شادی، بازنگری در گذشته و تغییر رفتار مناسب در انسان باشد.
همچنین سفر کمک می کند تا افراد مختلفی را ملاقات کنید و با فرهنگ ها و آداب و رسوم مختلف آشنا شوید. اجتماعی بودن و معاشرت کردن باعث افزایش احساس آرامش نیز می شود و از سوی دیگر مسافرت با ارتقاء سلامت روانی جامعه، به توسعه کشور نیز کمک می کند. بنابراین تصور نکنید افرادی که همیشه کار می کنند و به مسافرت نمی روند، بیشتر از دیگران به توسعه کمک می کنند.