21 بهمن 1397

ییلاق سوباتان گیلان

1453 دفعه

آشنایی با ییلاق سوباتان

سوباتان در اصل نام ییلاقی در غرب لیسار در نزدیکی شهر تالش واقع در استان گیلان می باشد. ییلاق سوباتان از شمال به رودخانه زیبا و البته خروشان لیسار و از شرق به جنگل های دیدنی و انبوه تالش و از طرف جنوب به ییلاق های آسبومار جوکندان و از غرب به دریاچه زیبای نئور و ییلاق های اردبیل متصل می شود. در مرکز سوباتان حفره هایی وجود دارد که سیلابهای اطراف را در خود فرو می برد و شاید به همین دلیل سوباتان به این نام شهرت پیدا کرده است. در داخل و اطراف سوباتان گورستان های متعددی از هزاران سال پیش تا کنون وجود دارد که نشان از تاریخ و تمدن کهن این سرزمین دارد. این روستای تاریخی، محل سکونت خانواده های لیساری است که فقط در بهار و تابستان می توانند در آن جا بمانند از بس که زمستان های سردی داشته و برف سنگین در این منطقه می بارد. سوباتان در ارتفاعی بین 1900 تا 2500 متر از سطح دریا قرار دارد برای همین زمستان هایش سرد و طاقت فرساست و حتی در تابستان هم می توان لکه های برف را در ارتفاعات دید.به غیر از طبیعت بی نظیر و کوه های سر به فلک کشیده و بوی سبزی و آبادی، اولین منظره ای که نظرها را به خود جلب می کند، خانه های چوبی است. خانه های چوبی سوباتان قسمت مهمی از بخش سنتی و قدیمی سوباتان است.

قدیمی ها خانه هایشان را با چوب های بلوط می ساختند و روی آن را با چوب های نازک تری به نام «پلک» می پوشاندند و بعد داخل دیوارها را با کاهگل پر می کردند تا مثل یک عایق جلوی نفوذ سرما و گرما را بگیرد. خانه های قدیمی حتی پنجره هایشان هم چوبی است و با دو پاره تخته چوبی ساخته شده اند. در کنار این خانه های چوبی اتاقک های چوبی کوچک تری به نام «کوم» وجود دارد. کوم ها برای نگهداری از گاو و گوسفندها ساخته شده اند. خانه های قدیمی تر که هنوز سرپا هستند از خانه ای چوبی جدید قوی تر و مقاوم تر به جا مانده اند.این منطقه ییلاقی فاقد برق و گاز بوده و علیرغم تغییرات بافت سنتی در مرکز سوباتان ، هنوز صدها خانوار دامدار و عشایر بصورت سنتی و با حفظ فرهنگ بومی در سیاه چادرها (پوری) و خانه های کاهگلی در روستاهای اطراف سوباتان به شغل شریف دامداری مشغول هستند.
ییلاق سوباتان به دلیل ویژگیهای خاص طبیعی مورد توجه توریستهای طبیعت گرد قرار گرفته و سالانه هزاران توریست داخلی و خارجی از این منطقه زیبا بازدید میکنند .سوباتان هتل و اقامتگاه رسمی ندارد و مردم خونگرم سوباتان در خانه های خود از مسافران پذیرایی می نمایند.

ییلاق سوباتان در گیلان

ییلاق سوباتان کجاست؟

ییلاق سوباتان یکی از زیبا ترین مناطق ییلاقی کشور است که در 20 کیلومتری ضلع غربی شهر لیسار از توابع شهرستان تالش در استان سرسبز گیلان و 36 کیلومتری شمال غرب شهر تالش (هشتپر) و 19 کیلومتری جنوب شرقی دریاچه نئور واقع شده است که از شرق به جنگلهای انبوه تالش (لیسار)، از غرب به ییلاقات اردبیل و دریاچه زیبای نئور، از شمال به رود خانه خروشان لیسار و ییلاقات خطبه سرا و از جنوب به مناطق ییلاقی آسبومار جوکندان متصل است.
در حالی که دمای شهرهای مختلف گیلان، مرطوب ترین استان کشور به ندرت به کمتر از یک درجه بالای صفر می رسد ، در ارتفاعات سوباتان که 1900 تا 2500 متر از سطح دریا ارتفاع دارد ، تابستان هم لکه هایی از برف دیده می شود و به همین دلیل اواخر پاییز ساکنین آن که اکثراً دامدار هستند به جنگل های دامنه البرز و سواحل خزر (لیسار) کوچ کرده و فقط 3 خانوار در روستای ییلاقی هونی یش باقی می ماند.

جاذبه های گردشگری ییاق سوباتان

دریاچه نئور، ماند باستانه از دوران
دریاچه نئوردر غرب ییلاق سوباتان و در ارتفاعات قرار گرفته است. نئور مرتفع ترین دریاچه یخچالی بازمانده از دوران باستان است. نئور در زبان اوستایی به معنای دریاچه است و همین موضوع ثابت می کند قدمت این دریاچه به قبل از اسلام برمی گردد. اگر اهل ماهیگیری هستید در این دریاچه که 2500 متر بالاتر از سطح دریاست، می توانید قزل آلاهای منحصر به فردی پیدا کنید که به قزل آلای رنگین کمانی معروف است.

این دریاچه حدود 420 هکتار است و عمق متوسط آن به سه الی هشت متر می رسد. آب دریاچه در پنج ماه از سال به قطر 80 سانتی متر یخ می زند. دریاچه نئور بزرگ ترین دریاچه آب شیرین دائمی منطقه است. برای رسیدن به دریاچه نئو از سوباتان حدود 20 کیلومتر باید پیاده روی کنید. اگر این مسیر برایتان سخت است باید از نیسان های محلی کمک بگیرید.
آبشار وِرَزان
این آبشار در روستای ورزان در شمال غربی سوباتان واقع شده و فاصله آن تا روستا حدود چهار کیلومتر است. آب رودخانه ورزان از شاخه های اصلی رودخانه لیسار است که از چشمه های ییلاق ها سرچشمه گرفته و در مسیرش هنگام ریزش از صخره های عظیم ورزان، آبشاری حدود 30 متر ایجاد می کند. مسیر پیاده روی تا آبشار ورزان اصلا سخت نیست و با پیاده روی ساده و مشاهده دشت های اطراف می توانید زیبایی آبشار را از نزدیک ببینید.

پارک جنگلی آلچالق
تا به حال بوته های آلوچه را از نزدیک دیده اید؟ اینجا سرزمین آلوچه های بوته ای است که آلچالق نامیده می شود. قسمت غرب جنگل های لیسار روی تپه های کم ارتفاع و پوشیده از چمن بوته های آلوچه است. به دلیل سرمای بیش از حد هوا و بادهای تند درختان آلوچه رشد قدی نمی کنند و به صورت بوته و درختچه های کوتاه شکل می گیرند. مردم محلی این روستا و بعضی از گردشگران از آلوچه ها برای غذا و البته رب و لواشک استفاده می کنند.

فصل رسیدن این آلوچه ها همیشه چند نفری را می بینید که با ظرف هایی که دردست دارند مشغول چیدن آلوچه هستند. در این منطقه همچنین می توانید در ماه های آخر تابستان قارچ های سفید ویژه ای پیدا کنید. اواخر تابستان آب و هوای سوباتان سرد می شود و نم نم باران و مه و شبنم زمین را مرطوب می کند تا با اولین تابش خورشید قارچ های سفید از زمین بیرون بیایند.

همزمان با طلوع آفتاب سرو کله این قارچ ها هم از دل خاک پیدا می شود. قارچ ها بیشتر در محل قدیمی آغل های دامداران رشد می کنند. البته برای چیدن این قارچ ها باید از افراد محلی کمک بگیرید که خدای نکرده قارچ سمی را به جای قارچ سالم از زمین نچینید. حواس تان به رنگ های غیر طبیعی قارچ ها باشد هر رنگ غیرطبیعی باید از طرف افراد محلی و با تجربه تایید شود.

اماکن دیدنی ییلاق سوباتان

این منطقه ملحقات زیادی دارد که می توانید علاوه بر لذت بردن از منطقه سوباتان، سری هم به محله های اطراف آن بزنید.
قلعه بین یوردی: در این محله اهالی قلعه بین لیسار زندگی می کنند که حدود 70 خانوار هستند. شغل اغلب آنها دامداری است.
مِیلَه بُلاغی: اینجا محله سکونت قوم تخته ای لیسار و اهالی داوان است. حدود 50 خانوار دراین مکان سرسبز زندگی می کنند که تعداد آنها در فصل تابستان بیشتر هم می شود.
بازار:اشتباه نکنید، منظورمان بازار روز نیست. این منطقه هم یکی از محله های سوباتان است. اکثر اهالی سوباتان در این محله سکونت دارند و این محل به ساکنین روستای خاصی از لیسار اختصاص ندارد. حدود 300 خانوار در این شهرک ییلاقی زندگی می کنند.
کَلَم: روستایی در دره پایین دست قلعه بین یوردی است. اهالی آن قشلاق نشین هستند و محل سکونت بیش از20 خانوار از دامداران لیساری در این مکان است .
گزنه هونی: اهالی این محله از قوم شاندرمن هستند. تا چند سال پیش تعدادی از دامداران به صورت دائمی در آنجا زندگی می کردند. درگزنه هونی بیش از 50 خانوار کنار هم زندگی می کنند .
هُونی یَش: در این محله خانواده هایی از دامداران لیساری و اهالی لیسار محله اول و دوم و حجت محله و سوست زندگی می کنند . تعدادی از دامداران هنوز هم به صورت دائمی در این محل زندگی می کنند .
ماهار – علی حیدر:
آخرین روستای شمال غربی سوباتان و مرز بین ییلاق های لیسار و خطبه سرا، این منطقه است. در این محل جمعی از هره دشتی ها، خصوصا طایفه آقاجانی ها سکونت دارند. در این روستا و در مسیر بزرگ ترین شاخه رودخانه لیسار آبشار زیبایی قرار دارد که کمتر شناخته شده است. به دلیل نبودن راه مناسب از سوباتان به ماهار، زیبایی این آبشار آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است.
برون بالا و پایین:دو روستای جنگلی که پنج کیلومتر با سوباتان فاصله دارند به نام های برون بالا و پایین هستند. راه لیسار به سوباتان از بین این دو روستا می گذرد. ساکنان این دو روستا دائمی هستند و زمستان ها را هم در آنجا می گذرانند. روستایی های این منطقه، مدرسه و مسجد هم دارند.
قلعه سلسال مقابل قلعه خشک
این قلعه تاریخی در پایین دست سوباتان واقع شده و تنها اثر تاریخی - معماری در این محل است. قلعه خشک که قلعه ای سرسبز است در جهت مخالف قلعه سلسال بدون وجود چشمه های جوشان قرار دارد که به آن اقامتگاه بزرگان نیز می گویند. قلعه سلسال را لیسار هم می نامند. سلسال در لغت به معنی آب خنک و خوشگوار است.
در قدیم در ساخت قلعه ها، آب و آب انبار همیشه به عنوان یک موضوع مهم بود به همین دلیل به نظر می رسد نامگذاری این قلعه به سلسال با نظریه ای درباره حمل آب بسیار خنک و خوشگوار این قلعه از طریق لوله های سفالین (تنبوشه) به آب انبار مرتبط باشد.
قوری دره، گورستان هفت هزار ساله
گورهای بزرگ سنگی قدمت سوباتان را به پنج الی هفت هزار سال پیش می رساند. وجود گورهای کلان سنگی در منطقه قوری دره سوباتان این واقعیت را اثبات می کند که تاریخ تمدن سوباتان به قبل از اسلام برمی گردد . یکی دیگر از آثار تاریخی سوباتان قبرستان زیری در سه کیلومتری شرق این منطقه است که قدمت این منطقه را به تاریخ قبل از اسلام می رساند.

غذاهای محلی ییلاق سوباتان

اگر از روستا به سمت آبشار بروید یک بازار محلی سر راه تان می بینید که در رستوران ها با میز و صندلی هایی که از چوب درختان جنگلی ساخته شده ، سال هاست به مهمانان و گردشگران سرویس می دهند. در این رستوران ها می توانید این غذاهای محلی را سفارش بدهید. البته اگر در روستا خانه بگیرید میزبان شما هم می تواند این غذاها رابرایتان آماده کند.
سوجا دیلَه
غذایی که با گوشت پر چرب گوسفند پخته می شود . گوشت گوسفند را ریز ریز و در مخلوطی از روغن و کره سرخ می کنند. بعد کمی ماست روی آن می ریزند و روی حرارت ملایم می گذارند تا جا بیفتد .سوجا دیلَه یکی از غذاهای محلی سوباتان است.
کباب بره
مهم ترین غذای مردم سوباتان کباب بره است. روبه روی در ورودی همه رستوران ها یک گوسفند آویزان است. جلوی چشم مشتری از هر بخشی از گوسفند که دلشان بخواهد گوشت می برند و همان جا به سیخ می کشند و کباب می کنند .

پِندیرَه ویسوج یا پنیر سرخ کرده
این غذا با پنیر تازه درست می شود. پنیر سرخ کرده یکی از غذاهای مخصوص سوباتان است در فصل بهار پنیر تازه را در آب پنیر می جوشانند تا کمی سفت شود و هنگام برش دادن خرد نشود. بعد از اینکه کمی سفت شد آن را به ضخامت یک سانتی متر برش می دهند و در روغن محلی سرخ می کنند و روی برنج می ریزند .
گوزِلی بریان یا بره بریان
غذای مخصوص مهمانی ها و جشن های رسمی مردم سوباتان این غذاست. برای طبخ گوزلی بریان، یک عدد بره کوچک را بطور کامل تمیز می کنند و در مقدار کمی آب می پزند. سپس شکم آن را از مغز گردو و سبزیجات محلی و ادویه پر می کنند.
قورتماج
این غذا از شیر تازه گوسفند درست می شود و بیشتر چوپانان آن را پخت می کنند و به تازگی پایش به رستوران های محلی هم رسیده است. برای پخت این غذا، ابتدا آتشی درست می کنند و سپس چند قطعه سنگ تمیز از چشمه بر می دارند و در آتش می گذارند تا کاملا سرخ شود . شیر گوسفند را در کاسه مسی می ریزند و سپس سنگ های سرخ شده در آتش را داخل کاسه شیر می اندازند. شیر کاملا می جوشد و حالت ژله ای پیدا می کند. این غذا را با نان محلی می خورند.
سیرجینَه
صبحانه مخصوص سوباتانی هاست. برای پخت این صبحانه دلچسب آرد برنج را در مقداری شیر می ریزند و هم می زنند و سپس چند عدد تخم مرغ داخل آن می ریزند و با کمی شکر و زردچوبه دوباره هم می زنند و آن را در ماهیتابه ای که روغنش داغ شده، سرخ می کنند .
جِزلِق
دنبه گوسفند را خرد می کنند . پس از داغ کردن و جوشاندن دنبه، روغن آن کاملا جدا می شود و تکه های کوچک دنبه ته ظرف می ماند که ترد و بسیار خوشمزه است که به آن جزلق می گویند. جزلق را با نان و برنج می خورند.
ساری داش (سنگ زرد) ، آلچالق (پارک طبیعی درختان آلوچه) ، هاچا داش (جایی که نوک کوه بصورت دوشاخه در آمده)، چمنزار وسیع بیده پشت، غار طبیعی گنجخانه، بازاچه سنتی، نمایشگاه مردم شناسی عشایری، چشمه باتمان بولاق بین سوباتان و آسبومار و ییلاقات بالادستی ساری بولاق و چم چمی و باغدا گول (محل اقامت ایل شاهسون اردبیل) و دریاچه زیبای نئور از نقاط جالب و دیدنی این منطقه می باشد .

نانوایی های سیار و زنانه
در سوباتان چند نوع نان محلی می توانید پیدا کنید. اگر با دقت به اطراف نگاه کنید کنار خانه های چوبی یا چادرهای دامداران زنانی را می بینید که پای بساط نان پزی نشسته اند و نان می پزند. این نان ها عطر و طعم خاصی دارد که نباید خوردن آن را از دست بدهید. اگر امکانش را داشته باشید، به همراه آوردن این نان برای مصرف شخصی و حتی سوغاتی پیشنهاد می شود.
سوجانون
نوع خاصی نان در سوباتان پخته می شود که خاص بودن آن به دلیل شیوه پخت آن است. به این ترتیب که برای پختن این نان پس از داغ شدن ساج، چونه های خمیر را که قبلا آماده شده با وردنه روی تخته مخصوص خمیر گیری به شکل دایره در آورده و آن را روی ساج می گذارند. این شیوه نان پختن از شیوه زندگی عشایری الگوبرداری شده است.
نوع خاصی نان در سوباتان پخته می شود که خاص بودن آن به دلیل شیوه پخت آن است
کومبَه
کومبه، نام دیگر یکی از نان های محلی منطقه سوباتان است. برای درست کردن این نان، خمیر را چانه و آن را پهن می کنند. سپس خمیر را روی خاکستر داغ آتش می گذارند و روی آن راهم با خاکستر داغ می پوشانند . نان از دو طرف بالا و پایین پخته و سرخ می شود و پس از پختن با پارچه تمیزی خاکسترهای آن را پاک و با روغن محلی روی آن را چرب می کنند و با شیر یا چای می خورند.

گیاهان دارویی دشت های سوباتان

وقتی در دشت یا پای کوه یا حتی قله آن قدم می زنید آنچه می توان لذت پیاده روی شما را کامل کند، عطر گل هایی است که بین تان پیچیده و هوش از سرتان می پراند. این گیاهان علاوه بر اینکه عطر بی نظیری دارند از نظر دارویی نیز کاربردهای بی شماری دارند. با این گیاهان آشنا شوید.
یارپوز یا پونه:
فقط کافی است به کناره جوی های آب در سوباتان توجه کنید. همه جا می توانید بوته های پونه را پیدا کنید. مردم سوباتان پونه را همراه ماست، ترشی، سالاد و میوه‎ های محلی مصرف می کنند. همیشه به خصوص در فصل بهار و تابستان می توانید زنان و دختران روستایی را ببینید که کنار جوی آب مشغول چیدن پونه هستند.
بالدِرقان یا گُلپَر:
این گیاه یکی از مشهورترین گیاهان دارویی سوباتان است و در اکثر روستاهای اطراف خصوصاً «کَلَمَر» و « گنج خانه» می روید. گلپر یکی از منابع درآمد روستاییان این منطقه است. سالانه بیش از 50 تن دانه گلپر از سوباتان به بازارها ی استان های مجاور فرستاده می شود.
بومادران: به تراس خانه های روستایی قدم بگذارید تا بوی این گل را حس کنید. به این گیاه علف هزار برگ نیز می گویند مردم سوباتان از بو مادران برای درمان بواسیر و تب استفاده می کنند. بعضی از روستایی های این منطقه در زمین های روبه روی خانه هایشان، بومادران می کارند تا کمک خرجشان باشد.
شقایق
شقایق: این گیاه اوایل خرداد در سوباتان می شکفد. روستایی ها معتقدند شیره این گل خودرو خاصیت درمانی دارد.
گزنه:
گیاهی با برگ هایی پوشیده از خار گزنده که فقط کافی است با سطح پوست تماس پیدا کند و باعث سوزش و خارش شدید شود. سوباتانی ها از گزنه هم استفاده دارویی کرده و هم با آن غذا می پزند. گزنه را خرد و مثل سبزی پلو « گزنه پلو» درست می کنند و با ماهی شور و کره محلی می خورند .
چمنزار بیدَه پِشت
چمنزار بیدَه پِشت بام سوباتان است. تصور کنید چمنزاری وسیع در ارتفاع؛ جایی که به راحتی می توانید کل منطقه را زیر نظر بگیرید. این دشت آنقدر وسعت دارد که هواپیماهای کوچک می توانند در آن فرود بیایند و محل مناسبی برای برگزاری جشن های بومی و ورزش های محلی است. این چمنزار وسیع و بی نظیر حوضچه کوچک آبی هم دارد که با جمع شدن آب های سطحی درست شده است. چمنزار بیده پشت همیشه چراگاه گوسفندان و محل دویدن اسب های وحشی است.

ییلاق سوباتان گیلان

مسیرهای دسترسی به سوباتان

برای رسیدن به منطقه سوباتان چند راه وجود دارد که عبارت اند از:
1- اولین مسیر، راه جنگلی لیسار- سوباتان می‌باشد که جاده قدیمی رسیدن به سوباتان است و امروزه تنها گردشگران حرفه ای از این راه عبور می کنند. طولانی بودن و دشوار بودن و نبود هیچ امکاناتی از جمله دلایل عبور نکردن گردشگران معمولی از این مسیر می باشد. کل مسیر از ییلاق سوباتان تا جاده آسفالت 23 کیلومتر میباشد که تغییر ارتفاعی نزدیک به 1800 متر دارد.
2- رسیدن به سوباتان با وسیله شخصی: تهران، رشت، هشتپر و در نهایت جاده آق اولر به سمت سوباتان، که البته از هشتپر به بعد با ماشین های معمولی قابل پیمایش نیست و نیازمند هماهنگی با نیسان های محلی است.
3- تهران، اردبیل، خلخال و سپس جاده نئور به سمت سوباتان که البته از نئور به سوباتان نیازمند پیاده روی 8 تا 10 ساعته و یا استفاده از ماشین های محلی است.
4- رسیدن به سوباتان با اتوبوس: اتوبوس تهران - آستارا، پیاده شدن در هشتپر و استفاده از ماشین های محلی - تهران، رشت یا تهران، اردبیل و بقیه مسیر مانند مسیر اتوبوس

آخرین ویرایش در دوشنبه, 06 اسفند 1397 13:44