موزه دوران اسلامی براساس پلانی الهام گرفته از کاخ ساسانی بیشابور، به صورت چلیپایی هشت ضلعی، با مساحتی حدود ۴۰۰۰ متر مربع و در سه طبقه ساخته شد. این بنا در ابتدا با هدف احداث موزه مردم شناسی مدنظر بود، که پس از انقلاب، با ایجاد سازمان میراث فرهنگی، و تمرکز اشیاء باستانی در موزه ایران باستان، طرح تغییر نام کلی موزه، به موزه ملی ایران و اضافه شدن موزه ای تحت عنوان موزه اسلامی مطرح و اجرا شد.
که در نهایت در سال ۱۳۷۵ با گشایش رسمی موزه دوران اسلامی، مجموعه موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی، تحت عنوان موزه ملی ایران رسمیت یافت. در اول تیرماه ۱۳۸۵ با هدف اصلاح و تکمیل تأسیسات، گسترش برخی فضاها و بازنگری در چگونگی نمایش آثار، تعطیل و بار دیگر در ۸ شهریور سال ۱۳۹۴ با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور بازگشایی شد.
در موزه دوران اسلامی نمونه های متنوعی از اشیاء و آثار هنری دوران مختلف اسلامی به نمایش در آمده است. این موزه شامل سه طبقه است. در طبقه اول آن، سالن اجتماعات و نمایشگاه موقت قرار دارد. این بنا را آندره گدار، معمار فرانسوی با الهام از طاق کسری در دو طبقه طراحی کرد و دو معمار ایرانی، عباسعلی معمار و استاد مراد تبریزی اجرای آن را به عهده گرفتند. در موزه ایران باستان دو قسمت «دوران پیش از تاریخ» یعنی از کهنترین دوران تا پیش از ابداع نگارش و «دوران تاریخی» یعنی از آغاز نگارش تا پایان دوران ساسانی به نمایش گذاشته شده است.
طبقه دوم موزه شامل تالارهایی از دورههای مختلف پارینهسنگی و روستانشینی است و طبقه اول شامل تالارهای عیلامی، مفرغ، آهن، هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی است.در کل نمایش اشیاء بصورت موضوعی می باشد و شامل گنجینه قرآن، نسخ خطی (شامل کتب علمی، ادبی، تاریخی) و موضوعاتی چون نقاشی و خوشنویسی، ادوات و ابزار کتابت، وسائل روشنائی، ابزار نجوم، ابزار پزشکی، و هنرهائی چون سفالگری، فلزکاری، منسوجات و … است.
در طبقه سوم اشیاء بر اساس سیر تاریخی و با تکیه بر تزئینات معماری ارائه شده است. اکثر این اشیاء در طی حفریات علمی باستان شناسی بدست آمده و یا مربوط به مجموعه های معتبری چون مجموعه آستان شیخ صفی الدین اردبیلی است نمونه ای از این اشیاء عبارتند از : کاسه سفالی با کتیبه کوفی از نیشابور، قرن ۳ هـ.ق.؛ قسمتی از کتیبه آجری به خط کوفی، از مدرسه نظامیه خردگرد خراسان قرن ۵ هـ.ق، قرآن مذهب و مرصع به خط احمد بن السهروردی با تاریخ ۷۰۶ هـ.ق محراب کاشی زرین فام معروف به در بهشت، امامزاده علی بن جعفر قم، با کتیبه کوفی، نسخ، ثلث، عمل یوسف بن علی بن محمد بن ابی طاهر، کاشان، تاریخ ۷۱۳ و ۷۳۴هـ. ق و…
با این حال که این موزه چندین سال به دلایل مختلف تعطیل بوده اما همچنان مدیر موزه دوران اسلامی معتقد است که برای برطرف کردن برخی عیبها و تکمیل و تجهیز بیشتر نیاز به بودجه و تعطیلی دوباره ی آن است.
در حال حاضریک هزار اثر در ویترینهای موزه دوران اسلامی در معرض نمایش است که قدیمیترین آنها سفالینههایی متعلق به قرن ۲ و ۳ هجری قمری از نیشابور و سیراف است و جدیدترین آثار شامل آثار نقاشی، خوشنویس و فرش متعلق به دوره قاجار است.
برای بازدید از این موزه میتوانید همه روزه به استثنای برخی از ایام سوگواری از ۹ صبح الی ۱۹ به نشانی تهران،خیابان امام خمینی(ره)،نبش خیابان سی تیر مراجعه کنید.
