مسجد و مدرسه حکیم باشی که در منطقه ۱۳ تهران واقع شده است، به گفته کلیددار قدیمی خود به نام مالک، به دوره صفوی برمیگردد. مالک، کلیددار سالخوردهی ایلامی است که نزدیک به ۴ دهه کلیددار مسجد آقا محمود بوده و به گفته وی: آقا محمود حکیم باشی پزشک تاجری بود که در دوره صفوی زندگی میکرد. وقتی داشت از کرمانشاه به سمت شمال شرق کشور روانه میشد در راه یک شب در اینجا اقامت کرد. آن زمان این محدوده زمینهای بایر بود و چیزی نداشت. آقا محمود صبح که از خواب بیدار شد دستور ساخت این مسجد و مدرسه را داد تا مردم بتوانند از آن استفاده کنند. سرانجام در سال ۱۰۰۷ هجری شمسی آقا محمود زمین اینجا را خرید و سال ۱۰۱۷ ساخت این مسجد به پایان رسید.
معماری مسجد و مدرسه حکیم باشی طوری است که در سمت قبله، گنبد خانه و ایوان وجود دارد و شبستانی کمعمق و طویل در مقابل آن ساختهاند. در دو جبهه دیگر، هشت حجره رو به روی یکدیگر قرار دارند و وسط هر یک از دو جبهه، ایوانی وجود دارد.
راه پله از ۲ سوی شبستان راه به پشتبام مسجد و «مأذنه» دارند. مأذنه محلی بود که هر نوبت مؤذن در آنجا اذان میگفت، مأذنه این مسجد که امروزه نیاز به مرمت دارد با ستونهای چوبی مقرنسکاری تزئین شده است.
آقا محمود یادگارهای دیگری نیز از خود به جا گذاشته است، که بقعه پیر عطا در محله عودلاجان و ۴ مسجد دیگر در همین محله از نمونههای اوقاف ایشان میباشد.
بر ایوان جنوبی مدرسه تاریخ ١٢٣۴ و در کتیبه وقف نامه واقع در سر در مدرسه تاریخ ١٢۵٧ قید شده است. این بنا به مسجد آقا محمود نیز شهرت دارد در جبهه قبله گنبدخانه و ایوانی وجود دارد که شاخص ترین عناصر به شمار می آید. شبستانی کم عمق و طویل در جبهه مقابل آن ساخته در دو جبهه دیگر هشت حجره به روی یکدیگر قرار دارد. وسط هر یک از دو جبهه ایوانی وجود دارد این بنا شامل سه ایوان است. دو سوی گنبد خانه به دو ورودی مجهز است که هر کدام متشکل از پیش طاق هشتی و دالانی است مستقیم به حیاط ختم می شود. گفتنی است برای بازدید از مسجد و مدرسه حکیم باشی یا آقا محمود می توانید پامنار ابتدای کوچه مروی قبل از حاجیان پلاک ١٨٠ مراجعه کنید.
آدرس:
تهران، پامنار، ابتدای کوچه مروی، قبل از حاجیان، پلاک ۱۸۰