مجموعه سلطنتی پاسارگاد، مجموعه میراث جهانی پاسارگاد از آثار باستانی برجایمانده از دوران هخامنشی است که در ۱۳۵ کیلومتری شمال شیراز در منطقه پاسارگاد فارس واقع شدهاست. این مجموعه دربرگیرنده بناهایی چون کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آبنماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، استحکامات دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، آرامگاه کوروش بزرگ، محوطه مقدس و تنگه بلاغی است.
پاسارگاد در دشتی مرتفع به ارتفاع ۱۹۰۰ متر از سطح دریا، در حصار کوهستان واقع شدهاست. کاخ محل سکونت بی تردید نشان از تاثیر و نقش معماری یونانی دارد. ظاهرا هنگامی که کورش در سال ۵۴۵ پیش از میلاد سارد (پایتخت لیدی، شهری در غرب ترکیۀ امروزی) را به تصرف درآورد به شدت تحت تاثیر بناهای مرمرین شاهان لیدی قرار گرفته است. در کاخ تناسب جذاب سنگهای مرمر تیره و روشن، مخصوصا در پایهها، جلب نظر میکند و این سنگها از پیرامون سیوند آورده شده است. کوروش همان زمان شماری از اساتید اهل لیدی را در پاسارگاد به کار گماشته است.
طبق کتیبهای دوسطری که به زبانهای پارسی، عیلامی و بابلی بر روی دو جزء سنگی در کاخهای عمومی و خصوصی کوروش در پاسارگاد قرار دارد، بناهای پاسارگاد به دستور کوروش بنا شده اند.
شهر باستانی پاسارگاد نخستین پایتخت شاهنشاهی هخامنشی در قلب استان فارس، در دشت رودخانه پُلوار قرار دارد. نام شهر «اردوگاه پارس» دلالت از موقعیت مکانی شهر دارد. شهر توسط کوروش بزرگ (کوروش دوم) در سده ششم قبل از میلاد ساخته شد. پاسارگاد نام یک آثار باستانی مشهور در منطقه بوده که مورد علاقه و توجه جهانیان بویژه علاقهمندان به میراث ملل میباشد، به همین دلیل استانداری و وزارت کشور بعد از تصمیم به ایجاد شهرستان در آن منطقه و برای برجسته نمودن و زنده نگه داشتن نام و یاد پاسارگاد در سطح ایران و جهان ترجیح داد نام پاسارگاد را بر شهرستان جدید التأسیس قرار دهد.
مجموعه سلطنتی پاسارگاد، پنجمین مجموعه ثبتشده در فهرست آثار میراث جهانی در ایران است که در تیرماه سال ۱۳۸۳ طی جلسه یونسکو که در چین برگزار شد به علت دارا بودن شاخصهای فراوان با صد در صد آرا در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.آثاری که در فهرست جهانی یونسکو جای میگیرد: طبق کنوانسیون میراث طبیعی و تاریخی باید از سوی کشور نگهدارنده اثر مورد توجه ویژه قرار گیرد و انجام هرگونه اقدامی در به خطر افتادن آن ممنوع میباشد.
