قره کلیسا یا کلیسای تاریخی طاطائوس یکی از جاذبه های گردشگری شمال غرب ایران است. قره کلیسا در شمال شرق شهرستان چالدران و جنوب ماکو از توابع استان آذربایجانغربی واقع شده است. کلیسایی که هم ثبت اثر ملی شده است و هم توسط یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.
قره کلیسا دارای ویژگی خاص معماری ارمنی بوده و از نظر حجم و تکنیک یکی از با ارزش ترین آثار تاریخی کشور محسوب می شود. قره کلیسا ویژگیهای منحصر به فردی دارد. تکنیک و حجمپردازی در بنای قره کلیسا در نوبه خود، از کم نظیرترین پرداختهای هنرهای تجسمی است. برج ناقوس این کلیسا به زیباترین شکل طراحی شده است که متاسفانه عملیات بازسازی آن در دوره قاجاریه ناقص مانده است و تنها در یک طبقه خلاصه می شود. براساس برخی منابع، گویا قرار بوده است دو طبقه دیگر نیز به این برج ناقوس اضافه شود.
قره کلیسا اولین کلیسای جهان است که بر مقبره طادی مقدس و ۳۵۰۰ نفر از پیروان این دین در زمان اشکانیان در چالدران بنا شده و از همین رو نهمین اثر کشور در ردیف آثار جهانی است . قدمت قره کلیسا به روایت خورناستی مورخه ارمنه به اوایل دوره مسیحیت میرسد. قره در زبان آذری به معنای سیاه است و وجه تسمیه این نام سیاه بودن قسمتی از کلیسا است. ظاهراً ساختمان اصلی کلیسا تماما از سنگ های سیاه ساخته شده که پس از بازسازی قسمتی از سنگ ها به وسیله سنگ های سفید جایگزین شده است.
ارامنه هر سال در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مرداد ماه که مصادف با قتل تادی مقدس و پیروان مسیحی او است در قره کلیسا مراسم خاصی بر پا میدارند. این کلیسا از معتبرترین و پرنقش و نگارترین کلیساهای ایران است و از شهرت جهانی برخوردار است. در چهارم مرداد هر سال برابر با ۲۶ ژوئن میلادی ارمنیان جهان برای زیارت کلیسای طاطائوس مقدس به ایران میآیند که به همراه آنها تعدادی از سفرای کشورهای مسیحی در ایران نیز در مراسم زیارت کلیسای طاطائوس شرکت میکنند. همچنین از شهرهای تبریز، ارومیه، تهران، اصفهان، قزوین و… به صورت گروهی و خانوادگی به قره کلیسا می آیند. علاوه بر ارمنیان، خانواده هایی از آشوریان و به ندرت خانواده های کاتولیک هم در این جشن شرکت می کنند.
قره کلیسا یا کلیسای طاطاووس از اماکن مذهبی ارامنه ایران است که چندین بار در ادوار مختلف تخریب و مجدداً بازسازی شده است. نخستین بار هنگام حمله چنگیزمغول بخش وسیعی از قرهکلیسا تخریب شد، اما در زمان حکومت هلاکوخان، این کلیسا به همت ”خواجه نصیرالدین طوسی“ مرمت گردید.
در سال ۱۳۱۹ میلادی نیز پس از وقوع زلزلهای سنگین، دوباره ویران گردید که ده سال بعد (۱۳۲۹ میلادی) توسط زکریای قدیس تعمیر و بازسازی گردید. همچنین در سال ۱۶۹۱ میلادی با سنگهای سیاه، در سال ۱۸۱۰ میلادی از سوی ”سیمون بزنونی“ اسـقف مـاکو بـا سنگهای سفید و در زمان حکومت قاجاریه از سوی”عباس میرزا“ ولیعهد تعمیر و تزیین گردید.
بخش سیاه قره کلیسا تزیینات کمی دارد و در واقع در بازسازی که از سوی اسقف زاکاریا صورت گرفته است، وی با تعدادی سنگ سفید نقوش هندسی را روی طوق گنبد کلیسای قدیمی یا سیاه ایجاد می کند اما در مقابل این امر تزیینات بخش سفید در نقطه مقابل تزیینات بخش سیاه قرار می گیرد تا شاهکارهایی در زمینه تزیینات یک بنای تاریخی در قره کلیسا خلق شود.
کلیسای سیاه در بخش خارجی دارای طرحهای زیبایی مانند گردونه خورشید و بقایای حجاریهایی از بنای اولیه کلیساست اما در بخش کلیسای سفید حجاری های ارزشمند فراوانی به صورت تصاویر انسان، نقوش گل و بوته، اشکال حیوانات و موتیفهای تزیینی زیادی دارد که ملهم از عقاید مذهبی و هنر روزگار خویش است.
وجود اثر جهانی قره کلیسا و مقبره سیدصدرالدین وزیر شاه اسماعیل صفوی و شهدای جنگ چالدران و دیگر آثار تاریخی در این شهرستان سبب شده است که چالدران به عنوان یک منطقه گردشگری همه ساله شاهد حضور جمع زیادی از گردشگران داخلی و خارجی باشد.
مسیر دسترسی: فاصله این روستا با شهر سیهچشمه ۲۰ کیلومتر است و از طریق جاده آسفالت شهر سیه چشمه ـ شوط، قابل دسترسی میباشد.
