قدمگاه نیشابور در بستری کوهستانی و در دامنه جنوب کوه بینالود و رو به دشت نیشابور واقع شده است. این باغ را زمانی به شاپور کسری و زمانی به حضرت علی(علیه السلام) و سپس به حضرت رضا (علیه السلام) نسبت داده‎اند.
در ضلع شرقی بقعه نیز چهار طاقی کوچکی قرار دارد که از چشمه‎ای جوشان حفاظت می‎کند. روایت است سال ۲۰۰ هجری قمری حضرت رضا (علیه السلام) که از مدینه عازم مرو بودند، در این مکان توقف کرده و هنگامی که خواستند با خاک تیمم کنند، آبی جاری پدید آمد و به میمنت آن را چشمه حضرتی می‎نامند. این وقایع مهم، این مکان را به مکانی مقدس در کنار مسیر مشهد تبدیل کرد که در دوره‎های مختلف مجموعه‎ای میان راهی شامل: کاروانسرا، آب‌انبار، حمام و مکان‎هایی جهت اطراق زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت.

شکل اصلی باغ کنونی در دوران صفوی و به دستور شاه عباس اول احداث شد و در دوره‌‌های بعدی در زمان شاه سلیمان صفوی و در دوران ناصرالدین شاه قاجار مرمت‎هایی صورت پذیرفت. در قدمگاه آثار تاریخی دیگری غیر از باغ و بقعه آن وجود دارد از جمله: دو کاروانسرا، آب انبار، چاپارخانه، و گرمابه که از دوره شاه عباس اول به بعد ساخته شدند، اما کاروانسرای دوره شاه عباس و چاپارخانه از میان رفته‌اند و آنچه اکنون باقی است یک کاروانسرا و یک گرمابه است.کوشکی هشت ضلعی نیز، در مرکز باغ قرار دارد.
آبیاری باغ از طریق دو قنات، که قنات اولی، قنات اصلی از سمت بالا ده و قنات دوم از سمت پایین ده که در میانه باغ به قنات اولی می‎پیوندد صورت می‎گیرد که در حال حاضر قنات دوم جایگزین چشمه اصلی (چشمه حضرتی) می‎باشد. سردر ورودی باغ با پلکانی در دو طرف در خارج از مجموعه به فضای محصور باغ مرتبط می‎شود و با آبنمایی در مرکز و کرتهای درختکاری شده به بقعه منتهی می‎شود.