استان سمنان با دارا بودن غارهای طبیعی متعدد، مقصدی جذاب برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و کاوش در غارها است. در این مطلب از مجله راهنما سفر به معرفی برخی از غارهای سمنان می‌پردازیم:
غار دربند سمنان
غار دربند یکی از غارهای سمنان در منطقه نمونه گردشگری دربند شهرستان مهدیشهر در فاصله ۱ کیلومتری میدان ولایت در شمال شهرستان مهدیشهر استان سمنان قرار دارد. دهانه غار در کمرکش کوه سنگی زیبایی رو به مشرق قرار گرفته و دره وسیع و سرسبز دربند در زیر آن گسترده شده است. ورودی غار دربند به عرض ۲/۷۵ متر و ارتفاع آن ۱/۳۵ متر است و روی پله‌ای به ارتفاع ۲/۵ متر قرار دارد. جلوی دهانه غار مسطحه نسبتاً بزرگی است که با سنگ چین دهانه آن را بسته‌اند و در موقع نبودن خطر از آن استفاده می‌کرده‌اند.
پس از عبور از دهانه دالانی به طول ۲۴ و عرض ۳ متر دیده می‌شود و مانند گلو، بین دهانه و تالار غار قرار گرفته است. انتهای گلو به تدریج کوتاه شده تا این که به دهانه‌ای به به ارتفاع ۸۰ سانتیمتر می‌رسد.
بنابراین تنها دلیل وجود آثار و استخوان حیوانات بزرگ از قبیل اسب و گاو و … در داخل غار این است که به وسیله حیوانات درنده به آنجا کشانیده شده‌اند. در کنار دهانه، آثار سنگ چین محکمی به چشم می خورد که قسمتی از آن ریزش کرده است. این سنگ چین به منظور مسدود ساختن شکافی است که از کنار دهانه به داخل غار راه دارد و ساکنان و پناهندگان غار برای جلوگیری از نفوذ دشمنان آن را بسته‌اند.
پس از گذشتن از دهانه مذکور، محوطه داخلی غار دیده می‌شود که نسبتاً ساده و بدون پیچ و خم است. فضای غار دربند به صورت تالار تقریباً بیضی شکل است به طول ۹۱ متر و عریض‌ترین قسمت آن ۳۶ متر و بلندترین نقطه سقف آن به ۲۰ متر می‌رسد.
ساختمان غار دربند از نظر زمین‌شناسی مربوط به دوران سوم و از نوع سنگ‌های رسوبی است که به مقدار فراوان آهک و املاح دارد و از این رو سراسر آن پوشیده از ستون‌های بزرگ و زیبای استالاگمیت بوده و از نظر دکوراسیون یکی از زیباترین و تماشایی‌ترین غارهای ایران است و می‌توان بلندترین ستون استالاگمیت را که تاکنون در غارهای ایران مشاهده شده در آنجا دید. این ستون به ارتفاع ۱۲ متر و قطر متوسط ۲/۸۵ متر می باشد که به طرز سحرآمیزی در وسط غار بالا رفته است. متأسفانه کمتر نقطه‌ای در این غار می‌توان یافت که به ضربِ آلاتِ برنده و یا رنگ و ذغال و … کنده و منقش نشده باشد.
پیکره زیبای ستون‌ها تماماً با مساحی و یادبود بینندگان آلوده شده و به طور چشمگیری از جلوه و زیبایی آنها کاسته شده است. ستون‌های عظیم و سنگین و تخته سنگ‌های بزرگ که در گوشه و کنار غار پراکنده است حکایت از زمین لرزه‌های سهمناک گذشته‌های دور دارد. کف غار سنگلاخ و دارای پستی و بلندی‌های زیاد است و در اثر رطوبت هوا قسمت زیادی از آن را گِل لغزنده‌ای پوشانیده که عبور از آن بی‌خطر نیست.
از دیدنی‌های این غار، حوضچه آب صاف و کوچکی است که آب آن از نظر آشامیدنی مناسب نیست و به مقدار زیادی املاح دارد. هوای غار نسبتاً خنک می‌باشد و در قسمت انتهایی به ۱۵ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و به طور متوسط ۱۰ درجه با هوای بیرون اختلاف حرارت دارد.
غار شیر بند سمنان
یکی از غارهای سمنان غار شیر بند که در حدود ۱۲ کیلومتری شمال شرق دامغان در روستای جزن قرار دارد. این غار یکی از زیباترین غارهای ایران است که حدود ۸۰۰ متر طول دارد. دهانه غار شیر بند در کمرکش کوهی صخره‌ای که از بستر رودخانه ۵۰ متر ارتفاع دارد قرار گرفته است. داخل غار شیر بند که در یک رشته فلات آهکی قرار گرفته، قندیل و ستون‌های زیبای آهکی به رنگ و اندازه‌های مختلف از سقف غار آویزان است.
زمینشناسان قدمت سنگ‌ها و ستون‌های این کوه و غار را به ۱۵۰ تا ۱۹۰ میلیون سال قبل نسبت می‌دهند. در دیواره‌های غار در اثر رسوب کربنات کلسیم محلول در آب، اشکال سفید و بسیار زیبایی همانند گچبری‌های کاخ‌ها و منازل به صورت گُلِ کلمی و اجتماع بلورهای سوزنی شکل مناظر جالب توجه و زیبایی را به وجود آورده است. دهانه ورودی غار شیر بند حدود ۱ متر ارتفاع دارد به طوری که برای ورود باید چهار دست و پا وارد شد.
بعضی از قسمت‌ها بسیار تنگ است و باید از بین صخره سنگ‌های آهکی به صورت سینه‌خیز حرکت کرد و بعضی از قسمت‌ها بسیار وسیع و با ارتفاعی حدود ۳۰ تا ۴۰ متر است. هوای داخل غار خنک و مرطوب و بسیار ساکن و در قسمت‌های تحتانی غار مقدار اکسیژن کمتر است. سقف و کف غار آهکی بوده و بر اثر گذشت زمان و فرسایش، در سقف‌ها و دیواره‌ها، قندیل‌های بسیار بزرگ و زیبایی تشکیل شده که منظره منحصر به فردی در غار به وجود آورده است. قسمت‌های داخلی غار وسیعتر شده و به چند شاخه تقسیم می‌شود.
در برخی قسمت‌ها قندیل‌های زیبایی به چشم می‌خورد که از روی آنها آب روی زمین می‌چکد. این غار زیبا و شگفت‌انگیز بسیاری از غارنوردان را به سوی خود جذب می‌کند.
غار افتر سمنان
این غار یکی از بزرگترین غارهای سمنان و یکی از غارهای آهکی شهرستان سمنان است. در این غار محصولات لبنی دامداران افتر که دوره ییلاق را در گورسفید، طارم، کلارخان، افتر و امامزاده عبدالله سپری می‌کنند، نگهداری می‌شود. ظرفیت این غار حدود ۲ هزار جلد محصولات لبنی است. طول این غار ۳۰۲ متر و عرض آن حدود ۱۲ متر است و ارتفاع آن از ۴۰ سانتیمتر تا ۵ متر متغیر است.
در این غار گونه‌های جانوری مشاهده نمی‌شود ولی در دامنه بیرون غار، چند گونه گیاهی بومی از خانواده گندمیان، گون، کلاه میرحسن، اسپند، اسپرس کوهی، زرشک و … وجود دارد. این غار از گذشته به عنوان یخچال طبیعی برای حفظ محصولات دامی مورد استفاده اهالی بوده و در بین اهالی به «مغار افتر» معروف است. وجود تخته سنگ‌های گچ و آهک، سکوهای مناسبی برای قرار دادن پوست احشام فراهم کرده است
غار نمکی سمنان
غار نمکی که به غار نفت دره معروف است، در کوه اژدهای گرمسار واقع است و بر اثر سیلاب‌ها و شسته شدن صخره‌های نمکی به وجود آمده است. این غار بنا به نظر برخی زمینشناسان، در دوره دوم زمین‌شناسی به وجود آمده است و انواع استالاکتیت و استالاگمیت در این غار وجود دارد. هوای درون غار به لحاظ عبور از درون لایه‌های نمکی، بسیار تمیز و سالم است و در فصل تابستان علی‌رغم گرمای هوا، داخل غار سرد است. در برخی از قسمت‌های غار ارتفاع از قدّ یک انسان معمولی کوتاهتر است. برای عبور از غار نیاز به کفش مناسب و چراغ قوه می باشد.
