شهرستان آق قلا کجاست؟
آق قلا یا آق قلعه، شهری در استان گلستان ایران و مرکز شهرستان آق قلا است. این شهر بر پایهٔ سرشماری سال ۱۳۹۰، ۳۱۶۲۶ نفر جمعیت داشته است. شهرستان آق قلا، در طرفین رودخانهٔ گرگان و در شمال شهر گرگان قرار گرفته است. از سمت شمال به بخش اترک، از غرب به بخش مرکزی بندرترکمن، گمیشان، از جنوب به بخش مرکزی گرگان و دهستان ملک و از شرق به دهستان کتول و بخش مرکزی شهرستان گنبد قابوس محدود است. منابع درآمد مردم این شهرستان نخست زراعت و پس از آن تجارت و بعد فروش صنایع دستی است. محصولات عمده آن: گندم، جو، برنج، پنبه، حبوبات، نباتات علوفهای، سیب زمینی و دانههای روغنی است که از طریق آبیاری و دیم به دست میآید.
تاریخچه
شهر آق قلا در ۱۸ کیلومتری شمال شهر گرگان بر جلگهای هموار در کنار رودخانهٔ گرگان با عرض جغرافیایی °۳۶ وَ ۵۸ و طول جغرافیایی °۵۴ وَ ۱۶ قرار گرفته است. آق قلعه شهر آبادی است که بر سر راه بندر ترکمن به گنبد قابوس قرار گرفته است. رودخانهٔ گرگان، آق قلعه را به هفت بخش تقسیم میکند. گفته میشود این شهر توسط شاه عباس در سال ۱۰۲۰ هجری قمری بنا شده است. نام قدیمی این شهر مبارکآباد، «اسپی دژ» یا «دژ سفید» بوده است. اسپی در زبان مازندرانی (طبری) به معنای سفید میباشد. و ترکمنها نام «آق قلعه» یعنی قلعه سفید را بر آن نهادهاند. برای مدتی تا پیش از سال ۱۳۵۷ پهلوی دژ نامیده میشد، اما اکنون نام ترکمنی خود را بازیافته است.
در اواخر اسفند ۹۷ این شهر در سیل گیر افتاد و در نوروز ۹۸ زیر آب بود. آتش نشانی تهران و شهرهای دیگر با پمپهای بسیار عظیم و فوق سنگین و سنگین به کمک این شهر آمدند و با کندن چاله آب را به دریاچه خزر راهی کردند. اما آنقدر این شهر از باران رنج میبرد که بعد از ۳یا۴ روز به آب این شهر ۳۰ یا۴۰ سانتیمتر اضافه شد و شهر در خطر جدی قرار گرفت. با توجه به ضعف دولت حسن روحانی و دستور مستقیم شخص رهبری مبنی بر کمک رسانی به مردم این شهر با کمک سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی ایران آب این شهر تخلیه شد اما در تاریخ ۶ اردیبهشت ماه ۹۸ نیز مجددا آب تا ارتفاع یک متری در برخی نقاط شهر بالا آمد.
جاذبه های دیدنی آق قلا
از بناهای قدیمی آق قلعه پل آجری است که در دوران صفویه بر روی رودخانهٔ گرگان ساخته شده است. در عکسی که در دورهٔ ناصرالدین شاه از این پل برداشتهاند دو مناره در کنار پل دیده میشود. اکنون از این منارهها اثری نیست. از مدتی پیش پل دیگری بر این رودخانه ساختهاند که با احداث آن، رفت وآمد وسایل نقلیهٔ موتوری از روی پل قدیمی صورت نمیگیرد، و از آن تنها به عنوان یکی از آثار قدیمی نگهداری میشود. این پل دارای ۵ چشمه با ساختمان قدیمی است و تعمیرات جدیدی نیز در آن شدهاست.
از بناهای تاریخی دیگر این شهر قلعهٔ کهن آن است که اکنون خراب شده و تنها دیوارهای جنوبی و اندکی از دیوار شمال به جنوب آن بر جای مانده است. این قلعه به قلعهٔ مبارک آباد (نام پیشین آق قلعه) مشهور بوده است. دیوار قزل آلان که گفته میشود اسکندر آن را بنا نهاده و انوشیروان ساسانی آن را تعمیر کرده، از ۳ کیلومتری شمال آق قلعه میگذرد. این دیوار از دریای خزر شروع میشده و تا کوههای گلی داغ به طول تقریبی ۱۷۰ کیلومتر امتداد مییافته است. اکنون این دیوار، مخروبه است و بعضی از قسمتهای آن که هنوز پا برجاست بین ۲ تا ۴ متر ارتفاع دارد.
از دیدنیهای آق قلا، پنجشنبه بازار این شهر است. در این بازار محلی و دیدنی، مردم از هر قشر و صنفی کالاهای خود را عرضه میکنند که در این میان عرضهٔ صنایع دستی مردم ترکمن، مانند قالی، قالیچه، و پُشتیهای زیبا از همه دیدنیتر است. از آثار طبیعی و تاریخی آققلا میتوان پل آق قلا، سد وشمگیر، تالاب اینچه، گلفشانهای قارنی یاریق، اینچه، نفتیجه و دیوار تاریخی گرگان (قزل آلان) را نام برد.
