ایلام یکی از شهرهای غربی ایران و مرکز استان ایلام است که بعد از شهر های کرمانشاه و سنندج سومین مرکز جامعه کرد در ایران است. شهر ایلام در حصاری از کوه‌ ها و ارتفاعات جنگلی واقع شده و آب و هوایی معتدل کوهستانی و بهاری دارد. زبان اهالی شهر ایلام کردی ایلامی است که از زیر شاخه های کردی جنوبی به شمار می رود. مانشت، سیاهکوه و گچان از کوههای مهم این شهرستان بشمار می آیند و از رودخانه های مهم شهرستان می توان رودخانه گدارخوش، تلخاب و رودخانه قلا (قلعه) را نام برد. ایلام دارای جاذبه های تاریخی و گردشگری بسیاری است که ناشی از اقلیم و طبیعت جغرافیایی آنست. از جمله جاذبه های گردشگری ایلام آبشارهای زیبای طبیعت ایلام است که به معرفی برخی از آنها میپردازیم.

آبشار چم آو ایلام

آبشار چم آو در موقعیت جغرافیایی E4651 N3337 در استان ایلام و شهر ایلام واقع است. این آبشار در دامنه کوه برآسمان و در امتداد رود زیبای چم او، یکی از زیبایی های طبیعت ایلام است. در مسیر ایلام به صالح آباد و بعد از گذشتن از تونلی بزرگ در سمت راست جاده، یک مسیر فرعی پانزده کیلومتری شما را به روستای چم او راهنمایی می کند. قبل از روستای چم او و در میان کوه های زیبای منطقه، آبشار چم او از ارتفاع بلندی به پایین سرازیر می شود که دسترسی به آن با یک پیاده روی نیم ساعته امکان پذیر است. آبشار چم آو در فاصله هجده کیلومتری مسیر ایلام به صالح و درحد فاصل روستای چم آو و منطقه عمومی ماربره در میان تخته سنگ ها جریان دارد. آب این آبشار که از کوه های ایلام سرچشمه می گیرد، پس از طی مسافتی کوتاه به رودخانه گدارخوش می ریزد.

نکته قابل ذکر این است که به علت آلوده شدن آب رودخانه های این ناحیه با پساب های صنعتی و خانگی خسارات جبران ناپذیری به محیط زیست منطقه وارد شده است. در ادامه مسیر چم آو و پس از گذشتن از روستا نیز آبشاری فصلی از فراز صخره ای هلالی شکل و بزرگ به پایین سرازیر می شود که در فصول مناسب سال منظره جالبی را به وجود می آورد. این آبشار سه پله ای در فصل تابستان به مرور خشک می شود. یادی از طبیعت بسیار زیبا و کم نظیر غار زینگان در صالح آباد نیز خالی از لطف نیست. طبیعتی متنوع که نیاز به حراست و محافظت دارد.

آبشار اَما ایلام

آبشار اَما با ارتفاع حدود ۲۰ متر در نزدیکی روستای اَما در ۲۵ کیلومتری جنوب ایلام و پشت سد ایلام واقع شده است. برای دسترسی به این محل باید از میدان قرآن ایلام به سمت ملکشاهی حرکت نمود. بعد از روستای چشمه کبود یک مسیر فرعی بسیار زیبا وجود دارد که دارای جنگل زیبایی از درختان بلوط میباشد. آبشار روستای اما در میان دره‌ای واقع شده و آب آن به سمت دریاچه سد ایلام جریان دارد. ادامه مسیر فوق به روستای مهر و در نهایت به شهر ملکشاهی منتهی می‌ شود.

آبشار سرطاف ایلام

آبشار سرطاف یکی از جلوه‌ های زیبای طبیعت در شهرستان ایلام است که در شرق روستای شهید کشوری و جنوب شهرستان ایلام قرار دارد. این آبشار چند پله‌ ای محوطه وسیعی را دربر میگیرد و معمولاً در فصول کم‌ آبی، خشک می‌ شود. این آبشار یکی از تفرجگاه‌ های شهرستان ایلام محسوب می‌ شود و همواره بازدید کنندگان بسیاری از دور و نزدیک به این منطقه مراجعه می‌ کنند. آب این آبشار نیز مانند آب رودخانه چم او، از آلودگیهای زیست محیطی بی بهره نمانده است و محیط پیرامون آن نیز، نیاز به توجه و محافظت بیشتری دارد. در ادامه مسیر این آبشار به روستای مهدی آباد و باغات زیبای میوه خواهید رسید که از باغات گردو، انار و زردآلو تشکیل شده است. منظره کوه اسرارآمیز قلاقیران از دور بر زیبایی طبیعت اطراف افزوده است. از دیگر آبشارهای قابل ذکر در این منطقه آبشار وه ریز است که در نزدیکی روستای چشمه کبود در هفت کیلومتری جنوب ایلام به سمت قلعه ملکشاهی واقع است. مسیر دسترسی به این آبشار کوچک ولی زیبا نیز از میدان قرآن ایلام آغاز می شود. صخره های هلالی شکل این منطقه در نوع خود جالب توجه است.

آبشار وه ریز ایلام

آبشار وه ریز در نزدیکی روستای چشکه کبود واقع در ۵ کیلومتری جنوب ایلام در مسیر جاده ارتباطی ایلام به بدره قرار گرفته است. چشمه کبود (ایلام)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان ایلام است. ارتفاع آبشار در حدود ده متر است و از روی صخره ای هلالی شکل به پایین می ریزد. این آبشار از ارتفاعات کبیرکوه در غرب ایلام سرچشمه می گیرد. کبیرکوه به مجموعه کوه های بلندی است که خود قسمتی از رشته کوه بزرگ زاگرس است گفته می شود. این رشته از دیوارهای جنوبی دره رودخانه آب آفتاب و کنجان چم شهرستان مهران شروع شده و رو به رودخانه کرخه در دهستان الوار گرمسیری از شهرستان خرم آباد لرستان ادامه می یابد. دامنه های شمال و شمال شرقی آن به دره های رودخانه سیمره ، کرخه و دامنه های جنوب و جنوب غربی آن به مرز ایران و عراق منتهی می شود. طول این رشته کوه حدود ۱۶۰ کیلومتر و عرض آن ۶ الی ۷ کیلومتر است که مانند دیوار عظیمی در منطقه ایلام از شمال غرب به جنوب شرق امتداد یافته است. کبیرکوه یکی از مناطق پرباران و پرآب و سرسبز واحد کوهستانی زاگرس است.

آبشار گچان ایلام

آبشار گچان در ۱۵ کیلومتری شمال شهر ایلام و در میان تنگ که خود یکی از تفرجگاه‌های ایلام است قرار دارد. در این منطقه که کو ههای زیبا و معظم مانشت و قلارنگ به همراه گچان گویی به هم رسیده‌ اند منظره بسیار زیبایی را ایجاد کرده است. به گونه‌ ای که در فصول بهار، تابستان و پاییز و حتی زمستان بعلت دسترسی تقریبا راحت آن پذیرای خیل عظیم دوستداران طبیعت است.

آبشار مار بره ایلام

آبشار ماربره در بیست کیلومتری جاده دره شهر به سمت پلدختر و در نزدیکی روستای آرمو واقع شده و سراسر آن را درختان سرسبز و گیاهان دارویی، پوشانده است. این آبشار بسیار زیبا در تمام طول سال دارای آب فراوان و گوارایی است. در میان گیاهان اطراف آبشار میوه‌های انجیر و انگور و نیزارهای بلند نیز دیده می‌شوند. سرخس پرسیاوشان سرتاسر دامنه آبشار را پوشانده و فضای زیبای کنار آبشار هر بیننده‌ای را به هیجان وا می‌دارد. از دیواره‌های کنار آبشار نیز آبی زلال به مانند چشمه‌ای جوشان جاری است که قابل شرب است. شهرستان دره شهر، در دامنه کبیرکوه و در میان درختان زیبای بلوط از صدها اثر تاریخی و طبیعی محافظت می‌کند.

تنگه‌های زیبایی مانند تنگ بهرام چوبین، ساحل پرنعمت رود کرخه، پل‌هایی تاریخی مانند پل گاومیشان، طبیعت زیبای روستاهای زرانگوش و فرهادآباد و ده‌ها اثر طبیعی دیگر، از جمله زیبایی‌های ناشناخته دره شهر به حساب می‌آیند. از دیگر آبشارهای این منطقه می‌توان به آبشار آب تاف در مسیر دهلران به پهله (زرین آباد) نام برد. آسیاب‌های آبی هور نیز از جمله این مناظر بدیع هستند. در ۳۵ کیلومتری جاده دهلران به ایلام و در غرب روستای بیشه دراز و شمال روستای هاویان در دامنه ارتفاعات کبیرکوه، منطقه‌ای باستانی مرسوم به هور وجود دارد که نشانه‌ها و بازمانده بقایای آسیاب‌های آبی، حکایت از استفاده بهینه گذشتگان این منطقه از آب در چرخه طبیعت دارد. وجود آبشار آب تاف یا تاف تافه و رویش و فراوانی گل‌های نرگس، اکوسیستم این محل را با سایر مناطق گرمسیری دهلران متمایز ساخته است.

آبشار دربند، دره شهر ایلام

آبشار دربند، دره شهر در فاصله ۳۸ کیلومتری غرب دره شهر واقع شده و مسیر فرعی دسترسی به آن از جاده دره شهر به ایلام و از نزدیکی شهر کوچک بدره، جدا می‌شود… طول این مسیر فرعی به چهار کیلومتر می‌رسد که در کنار آن لوله‌های انتقال آب از تصفیه خانه دربند جهت استفاده شرب اهالی منطقه کشیده شده است. در دو طرف تنگه و در دامنه‌های کوه، آثار تاریخی و بقایای یک شهر بسیار قدیمی و بزرگ نمایان است. اختلاف دمای این منطقه به شهر بدره و دره شهر به ۱۰-۲۰ درجه می‌رسد. دره زیبای دربند از طبیعتی غنی و بکر و حیات وحشی متنوع برخوردار است. مسیر دره شهر به ایلام که در دامنه‌های شمالی کبیرکوه می‌گذرد، سرشار از زیبایی‌های طبیعی است که هر کدام نیاز به تحقیق و تفحص فراوانی دارند. دریاچه زیبای سد ایلام، گسل‌های جالب، تنگ شگفت انگیز رازیانه، رودخانه پرآب کرخه، صخره‌های دیدنی کبیرکوه و شالیزارهای بزرگ برنج گوشه‌های از مناظر طبیعی این مسیر تماشایی می‌باشند.

آبشار هفت آسیاب ایلام

آبشار هفت آسیاب دره شهر از مناطق دیدنی و بکر ایلام است و یکی از جلوه‌های طبیعی و دیدنی استان ایلام آبشار هفت آسیاب شهرستان دره شهر است. این آبشار زیبا و دیدنی با ۶۰ متر ارتفاع مکانی دیدنی برای گردشگران و دوستداران طبیعت استان ایلام است، آبشار هفت آسیاب که از کبیرکوه سرچشمه می‌گیرد، پس از گذر از دامنه ریواز کوه به رودخانه سیمره می‌پیوندد، وجود جنگل‌های انبوه، دره‌های زیبا و گونه‌های گیاهی متنوع زیبایی‌های این آبشار را دو چندان کرده است. این آبشار در ۲۵ کیلومتری شرق دره شهر واقع شده است.

آبشار خربزان ایلام

روستای آبشاران (خربزان) با جاذبه ‌های متنوع گردشگری در ۲۰ کیلومتری شمال شرق بخش پهله زرین آباد واقع در شهرستان دهلران استان ایلام قرار گرفته است. مهمترین مکان گردشگری روستای آبشاران، آبشارهای هفتگانه آن است که به صورت پلکانی در شمال روستا و در مسیر رودخانه‌ای که از کبیرکوه سرچشمه و از این روستا می‌گذرد، قرار گرفته اند. چهار آبشار از این مجموعه‌ی زیبا از بقیه بزرگ ‌تر هستند و بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. اگر از پایین دست رودخانه به بالا حرکت کنید به ترتیب با این آبشارها روبه رو خواهید شد: آبشار (طاف) دارولی اول، آبشار (طاف) دارولی دوم، بعد از گذشتن از پیچ رودخانه و پیمودن مسیری کوتاه به یک آبشار کوچک زیبا می ‌رسید که سومین آبشار (طاف) است و بعد از آن با فاصله‌ای اندک آبشار (طاف) سلیمان شاه را می‌بینید که بلندترین و زیباترین آبشار است و در کنار آن بیشه زار زیبایی قرار گرفته است.

آبشار تختان ایلام

آبشار تختان در روستای تختان واقع در دامنه جنوبی کبیرکوه در ۴۰ کیلومتری شمال غرب شهرستان آبدانان قرار دارد. از روستای تختان تا آبشار مذکور نیازمند صرف حدود یک ساعت پیاده ‌روی با یک شیب ملایم است. آبشار تختان از جنوب کبیرکوه سرچشمه می‌گیرد و دارای آب زلال، خنک و قابل شرب می‌باشد که توسط شرکت آبفا در مسیری مشخص مهار شده و در ارتفاع ۶۰ متری آبشار زیبایی را به وجود می‌آورد. بهترین زمان برای بازدید از این آبشار زیبا سه ماه اول سال است. از دیگر جاذبه‌های این منطقه وجود بلندترین و قدیمی‌ترین درخت چنار استان ایلام در روستای تختان در حدفاصل میمه زرین‌آباد به آبدانان در جاده میانی است. این درخت با ۵۰ متر ارتفاع و ۴ متر قطر، در حدود ۵۰۰ سال قدمت دارد.

 آبشار آبتاف ایلام

آبشار آبتاف در مسیر میمه به پهله زرین آباد شهرستان دهلران واقع شده است. آبشار آبتاف در زمره آبشارهای زیبای استان ایلام است که از پیرامون آن به عنوان تفرجگاه استفاده می‌شود.