عمارت نارنجستان یا باغ قوام از عمارتهای دوره قاجاریه شیراز است که در قسمت شرقی انتهای خیابان لطفعلی خان زند و در محله بالاکفت قرار دارد. احداث این بنا توسط علی محمد خان قوام الملک بین سالهای ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ هجری شمسی شروع شده و در حدود سال ۱۳۰۰ ه.ق. بدستور علی محمد خان(قوام الملک دوم) و پسرش محمد رضا خان(قوام الملک سوم) در شیراز ساخته و تکمیل شده است.
خاندان قوام الملک از خانواده های مقتدر دوران قاجاریه بوده که چندین قرن سردمدار حکومت نواحی فارس بودند. عمارت نارنجستان از نظر هنرهایی از قبیل آیینه کاری، شیشه کاری، نقش پردازی، منبت کاری، حجاری، گچ کاری و مقرنس کاری بکار رفته در آن از عالی ترین بناهای دوره قاجاریه در شیراز میباشد.
ساختمان نارنجستان با زیربنای ۹۴۰ متر مربع در زمینی بمساحت ۳۵۰۰ متر مربع توسط هنرمندان شیرازی ساخته شده است. این باغ در جبهههای شمالی، جنوبی و شرقی دارای ساختمان میباشد. عمارت اصلی با ایوان دو ستونه در جبهه شمالی، با شیوه معماری دوره زندیه در دو طبقه و یک زیرزمین میباشد که شامل تالار آیینه با ستونهای یکپارچه مرمری، تالار شاه نشین و اتاقهایی است که به منظور انجام امور تجاری و نیز برگزاری تشریفات و جشن ها و استراحت و پذیرایی از میهمانان ساخته شده است و با شکوهترین قسمت این ساختمان ایوان بزرگ آن با دو ستون سنگی یکپارچه و سقف مسطح تزیین شده است.
ضلع شرقی بنا نیز دارای حیاطی کوچک و چند اتاق است. ساختمان ضلع شرقی در گذشته به آشپزخانه و محل اقامت خدمه اختصاص داشته است. در وسط حیاط مدخل آشپزخانه حوض کوچکی وجود دارد. پاشویه حوض را قطعات سنگ سرخفام و بده و کف آن را کاشیهای فیروزهای رنگ پوشانیده و در وسط حوض یک فواره سنگی تعبیه شده است. در سمت جنوب حیاط آشپزخانه، ستون سنگی حجاری شده ایست که به عنوان پایهای برای گلدان نصب گردیده است.
ضلع جنوبی هم خود به صورت یک مجموعه است و از طریق دو راهرو قرینه به وسیله یک هشتی به حیاط راه میابد. در دو طرف راهروها دو ایوان سرتاسری قرار گرفته است. در جلو هر ایوان چهار ستون چوبی و دو نیمه ستون مشاهده میگردد. این ستونهای چوبی در دوره به طرز زیبایی منبت کاری شده است. گچ بری دیوارها نیز از نمونههای جالب هنر آن دوره میباشد. در طرفین این عمارت شش اتاق وجود دارد. در دوران گذشته که این باغ محل دیوان خانه حکومتی بوده از این اتاقها به عنوان دفترکار استفاده میشده و ایوانهای وسیع جلو آنها به منزله اتاق انتظار برای مراجعین بوده است. ساختمان جنوبی باغ بوسیله راه پلهای به زیرزمینهای طرفین راهرو راه دارد.
نارنجستان قوام متعلق به خاندان قوام الملک بوده است . ابراهیم خان قوام الملک در سال ۱۳۴۵ خورشیدی این بنای با ارزش و زیبا را به دانشگاه شیراز اهدا کرد و امروزه به موزه نارنجستان که وابسته به دانشکده هنر معماری است تبدیل شده و برای عموم بازدید آن آزاد می باشد.
