28 فروردين 1397

بادگیرهای یزد

2107 دفعه

در شهر یزد برج هایی با عنوان بادگیر برای تهویه هوا بر بام خانه ها ،آب انبار ها و همچنین دهانه معدن ها ساخته مشدند .
بادگیر ها جزو سمبل های مهم معماری اصیل ایرانی هستند که از سالیان دور در ایران به عنوان تهویه های قوی ساخته و استفاده میشده اند.
بیشترین تعداد بادگیرها در شهرستان یزد به دلیل آب و هوای گرم و خشکی که دارد ساخته شده است .
در واقع کارایی اصلی بادگیرهای یزد این بود که گرمای بیرون را به هوای خنک و مطبوعی تبدیل کنند تا به اتاق های طبقه همکف و زیر زمین ها فرستاده شوند.
این بادگیرها بر اساس موقعیت شهرها و طبق جهت باد به اشکال مختلف در هر منطقه طراحی و استفاده میشدند.

بادگیرهای یزد

علت ساخت بادگیرهای یزد:
همانطور که در ابتدا گفته شد دلیل اصلی ساخت بادگیرهای یزد گرمای سوزان شهر یزد در فصل تابستان بود و به همین دلیل هم بادگیرها به عنوان نماد خلاقیت و معماری ایرانی شناخته شده اند.

بادگیرهای یزد


نحوه کار بادگیرهای یزد:

باد در اثر برخورد به سقف فوقانی بادگیرها از طریق درچه بادگیرها وارد بخش های مختلف ساختمان میشود و با حرکت این باد خنک در داخل ساختمان و در بعضی اشکال بادگیرها با برخورد این باد با سطح حوضی که داخل ساختمان ساخته شده است، هوای داخل تهویه و خنک میشود.

معماری بادگیرهای یزد:


نکته جالب دیگر در مورد بادگیرهای یزد این است که طبق تحقیقاتی که بر روی این بادگیرها انجام شده است به این نتیجه رسیده اند که با وجود اینکه این بادگیرها بدون هیچ ابزاری و با دست ساخته شده اند کاملا از اصول مهندسی امروزی پیروی میکنند.
در ساخت بادگیرها به عوامل مختلفی همچون مساحت حیاط، عمق قنات، ارتفاع بادگیر و... باید دقت داشت.
این بادگیرها معمولاً به صورت یک طرفه، چهار طرفه و یا هشت طرفه میباشند که در شهر یزد به دلیل اینکه این شهر بین دو رشته کوه قرار دارد و بادهای کویری کمتر جریان دارد تمامی بادگیرها به صورت مرتفع و چهار طرفه و یا هشت طرفه ساخته شده اند، در حالی که در شهر میبد که در نزدیکی شهر یزد واقع شده است بادگیرها کوتاه و یک طرفه ساخته شده اند .

بادگیرهای یزد


بادگیرها معمولا به شش نوع مختلف ساخته میشدند :


نوع اول:
ساده ترین نوع بادگیر که بسیار کوچک است و مانند سوراخی در پشت بام ها ساخته میشود. این نوع بادگی  را فقط به جهت هوای خنک میسازند.
در مواردی این نوع بادگیرها را پشت به بادهای شدید میسازند و عملاً بادگیر کار تهویه و تخلیه هوا را انجام میدهد.

نوع دوم:
 این مدل بادگیرها دو طرفه و دارای دو وجه هستند که روبروی یکدیگر قرار میگیرند و پنجره هایی بلند و بدون حفاظ دارند.

این نوع بادگیر در قسمت داخلی ساختمان ها به صورت یک یا دو حفره در طاقچه ها دیده میشود.


نوع سوم:
این مدل بادگیرها که معمولا نسبت به سایر بادگیرها استفاده ی کمتری هم دارند به صورت سه جناحی هستند و به دو شکل سه جناحی متصل و سه جناحی منفصل ساخته می شوند. از این نوع بادگیرها به تفکیک از یک یا دو یا حتی سه جبهه میتوان استفاده کرد.


نوع چهارم:
این مدل بادگیرها چهار طرفه هستندکه به صورت کامل تر از سایر مدل های دیگر هستند و معمولاً داخل کانال ها از این بادگیر ها استفاده میشود.

نوع پنجم:

این نوع از بادگیرها که هشت وجهی یا مدور هستند ، با عنوان بادگیرهای چند وجهی در استان یزد و برخی شهرهای مرکزی ساخته و استفاده میشده است.

نوع ششم:

بادگیر چپقی از بادگیرهای استفاده شده در سیرجان که در آن از چند لوله ی خم دار در دریچه ی بادگیر استفاده شده است و بخش های داخلی مانند نمونه های چند طرفه است.

بادگیرهای یزد

آخرین ویرایش در چهارشنبه, 23 مرداد 1398 16:12