22 فروردين 1397

باغ تاریخی شاهزاده ماهان در کرمان

3916 دفعه

باغ شاهزاده ماهان در نیم فرسنگی ماهان در دامنه کوههای تیگران کرمان، یکی از عالیترین و زیباترین باغهای سنتی ایران و از نمونه باغ تخت‌های ایرانی به شمار می­ آید كه از شرایط مساعد طبیعی ممتازترین بهره برداری را نموده است. باغ تخت شاهزاده در دامنه ارتفاعات جوپار به وسعت ٥/٥ هكتار با شكلی مستطیلی با طول ۴۰۷ و عرض ۱۲۲ متر است که شیبی حدود ٦/٤% دارد و حصاری بلند آن را از جو نامساعد اطراف جدا می‌سازد.

باغ شاهزاده یا باغ شازده زیباترین باغ تاریخی ایران محسوب می‌شود. این باغ در حدود ۲ کیلومتری شهر ماهان و حوالی شهر کرمان واقع شده و مربوط به اواخر دوره قاجاریه می‌باشد. این باغ ابتدا به دستور محمد حسن خان سردار ایروانی حاکم وقت کرمان ساخته شد و بنای درون آن بعداً توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله حاکم کرمان طی یازده سال حکمرانی وی (۱۲۹۸ ه . ق تا ۱۳۰۹ ه. ق) ساخته شد و با مرگ وی نیز بنای آن نیمه تمام رها شد. باغ شاهزاده دو مجموعه شرقی و غربی دارد. کوشک یا همان عمارت‌های آن بسیار زیباست و به صورت دو آشکوبه ساخته شده‌است و سر در آن از معماری خیلی زیبایی برخوردار است که آن را از سایر باغ‌های ایرانی متمایز و ممتاز می‌سازد. فواره‌های آن چشم هر بیننده‌ای را نوازش می‌دهد. این فواره‌ها که در طول باغ قرار دارند زیباترین فواره باغ‌های ایرانی هستند. زیرا سایر باغ‌های ایرانی کمتر فواره داشته‌اند و یا اگر داشته‌اند به این زیبایی نبوده‌اند. فواره‌های زیبای باغ شاهزاده بر اساس اختلاف ارتفاع و نه هیچ نیروی دیگری فعال هستند که این خود دلیلی بر هوش و ذکاوت مردمان کرمان زمین است.


در بدو ورود، به ویژه در طبقه فوقانی سردر خانه به غیر از مناظر بیرونی باغ، منظره چهارباغ و در جهت عکس آن منظره کوه را امکان پذیر می‌سازد. این مناظر عمده یعنی رؤیت حرکت آب، حوض ها و آبشارها هرکدام به نوبه خود تأکیدی بر محورهای عمود بر محور اصلی دارند و توأم با نظام گیاهی مناظر بدیع داخلی را ارائه می‌دهند. زمین آرایی تخت باغ، و طبقه طبقه شدن آن از طریق سطوح كرت‌ها، سطح باغ را آینه وار در معرض دید قرار می‌دهد و بنابراین رابطه  ساده بین نظاره گر و زمین مسطح به صورت غنی تری در می‌آید و مشاركت نقش توپوگرافی زمین در فضای باغ را تشدید می‌كند. جریان آب به ویژه حوض ها علاوه بر تاكید محورها و آب نمای سراسری به صورت آب شره‌ها سطوح شفافی را بروی زمین برای انعكاس دیگر عناصر ارایه داده است. درخت‌های سایه افكن ویژگی های معماری فضای باغ را تاكید و تشدید می‌كنند. باغ شاهزاده علاوه بر سردر، شامل عمارت شاه‌نشین و حمام نیز می‌باشد. در حال حاضر قسمت شاه‌نشین، به یک رستوران تبدیل شده و توسط بخش خصوصی اداره می‌شود.


علاوه بر معماری اصیل عمارت باغ، می‌توان از ویژگی‌های بارز آن وجود فواره‌هایی را که تنها بر اساس قانون فیزیک و ارتفاع عمل می‌کنند، برشمرد.
باغی در این مقیاس در گستره‌ای خشك و بی آب و علف به دلیل وجود خاك حاصلخیز، آفتاب لازم، وزش باد ملایم و نسیم و بالاخره دسترسی به آب (قنات تیگران) امكان ایجاد معجزه گونه آن را فراهم ساخته است. باغ شاهزاده ماهان دارای درختان میوه بسیاری از جمله انگور -آلو- آلوچه (گوجه سبز) - هلو - گردو و ... می باشد که در بین درختان زینتی قرار دارد و خودنمایی می کنند.

باغ شازده ماهان در اوج والایی و شادابی كیفیت‌های طبیعی و مصنوعی خود به خاطر دگرگونی شرایط سیاسی و اجتماعی دوران،  برای مدتی طولانی خالی از سكنه و متروك ماند و دچار آسیب های فراوانی گردید. ویرانی‌ها شامل ویرانی بناهای اصلی و همچنین محوطه باز باغ می‌گردد. باغ یك بار در سال ١٣٥٧ خورشیدی مرمت گردید. همچنین در زلزله سال ١٣٦٠ آسیب هایی دید كه مرمت شد.

این باغ به دلیل ویژگی ها و جذابیت‌های تاریخی و ارزش های فضایی كه دارد به عنوان یكی از نمونه باغ تخت‌های ایرانی مورد توجه دوستداران باغ ایرانی است. موردی که در هنگام تماشای باغ کاملا مشخص است، تضادی است که فضای سرسبز آن به محیط خشک بیرون دیواره‌های آن دارد. این باغ مانند واحه‌ای بسیار زیبا در دل کویر به نظر می‌رسد و همین مورد به جذابیت‌های آن افزوده است.


این باغ به عنوان سیزدهمین اثر ایرانی در سال ۱۳۹۰ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد تا اهمیت آن بیش از پیش شود. این باغ همچنین در میان پرگردشگرترین جاذبه‌های ایران قرار دارد و  همه ساله گردشگران بسیاری از سراسر ایران و جهان برای مشاهده از این باغ به ماهان می آیند و ساعتی را با آرامش و فارغ از دغدغه های زندگی سپری می نمایند .

با طی ۲۵ کیلومتر در جاده‌ی کرمان-بم در ۶ کیلومتری شهر ماهان به باغ شازده خواهید رسید. علاوه بر دیدار از این باغ می‌توانید از مقبره‌ی شاه نعمت‌الله ولی، عارف و شاعر ایرانی هم که در همان نزدیکی است، دیدن کنید. همچنین امکان اسب‌سواری در اطراف این باغ برای علاقه‌مندان فراهم شده است و در عمارت باغ نیز برخی از اتاق‌ها به فروش سوغاتی و انواع گلیم و فرش اختصاص داده شده است که دیدن آن‌ها جذابیت خاص خود را دارد.

{tortags,172,3}

آخرین ویرایش در یکشنبه, 27 مرداد 1398 12:43
محتوای بیشتر در این بخش: قلعه دختر کرمان »