قدمگاه نیشابور در بستری کوهستانی و در دامنه جنوب کوه بینالود و رو به دشت نیشابور واقع شده است. این باغ را زمانی به شاپور کسری و زمانی به حضرت علی(علیه السلام) و سپس به حضرت رضا (علیه السلام) نسبت دادهاند.
در ضلع شرقی بقعه نیز چهار طاقی کوچکی قرار دارد که از چشمهای جوشان حفاظت میکند. روایت است سال 200 هجری قمری حضرت رضا (علیه السلام) که از مدینه عازم مرو بودند، در این مکان توقف کرده و هنگامی که خواستند با خاک تیمم کنند، آبی جاری پدید آمد و به میمنت آن را چشمه حضرتی مینامند. این وقایع مهم، این مکان را به مکانی مقدس در کنار مسیر مشهد تبدیل کرد که در دوره‌‌های مختلف مجموعهای میان راهی شامل: کاروانسرا، آب‌انبار، حمام و مکانهایی جهت اطراق زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت.
شکل اصلی باغ کنونی در دوران صفوی و به دستور شاه عباس اول احداث شد و در دوره‌‌های بعدی در زمان شاه سلیمان صفوی و در دوران ناصرالدین شاه قاجار مرمتهایی صورت پذیرفت. در قدمگاه آثار تاریخی دیگری غیر از باغ و بقعه آن وجود دارد از جمله: دو کاروانسرا، آب انبار، چاپارخانه، و گرمابه که از دوره شاه عباس اول به بعد ساخته شدند، اما کاروانسرای دوره شاه عباس و چاپارخانه از میان رفته‌اند و آنچه اکنون باقی است یک کاروانسرا و یک گرمابه است.کوشکی هشت ضلعی نیز، در مرکز باغ قرار دارد.
آبیاری باغ از طریق دو قنات، که قنات اولی، قنات اصلی از سمت بالا ده و قنات دوم از سمت پایین ده که در میانه باغ به قنات اولی میپیوندد صورت میگیرد که در حال حاضر قنات دوم جایگزین چشمه اصلی (چشمه حضرتی) میباشد. سردر ورودی باغ با پلکانی در دو طرف در خارج از مجموعه به فضای محصور باغ مرتبط میشود و با آبنمایی در مرکز و کرتهای درختکاری شده به بقعه منتهی میشود.