غار خربس قشم

 تاریخچه غار خربس

غار خربس که قدمت آن به دوره‌ی مادها و دنباله‌ی چین خوردگی‌های رشته کوه‌ زاگرس است. با معماری عجیب و مرموز، دورادور آن را تپه‌‌های مرجانی کوتاه و بلند فرا گرفته‌اند. ساختار غار را شبیه به دخمه‌های آذربایجان، کردستان، لرستان، بوشهر، اهواز و شوشتر می‌دانند. ارتفاع دیواره‌های صخره‌ای غار خربس ۲۰ الی ۳۰ متر که با گذشت زمان و در نتیجه‌ی فروکش کردن آب دریا، به شکل کوه با حفره‌هایی تودرتو به‌ نظر می‌رسد. در گذر زمان نیز مردم کنده‌کاری‌هایی روی آن انجام داده‌اند.
ورودی غار از ۹ روزنه تشکیل می‌شود و در پایین دهانه‌ی غار نیز برکه‌ای وجود دارد که برای نگهداری آب باران از آن استفاده می‌شود و در ایام بارانی سال همواره پرآب است.

دلیل نامگذاری غار خربس :

روستایی به نام خوربیز یا خربس در اینجا وجود داشته که قدمت آن به دوران ساسانیان باز می گردد. خربس در آن زمان روستایی آباد و پر رونق بود؛ سکونتگاهی امن در میان تپه های کوتاه و بلند مرجانی که به صورت دایره وار آن را احاطه کرده بودند.
حالا از این روستا تنها دشتی از ویرانه ها باقی مانده است؛ اما گفته می شود حداقل تا زمان ساسانیان مردم در آن سکونت داشتند و سیاحان و کشتى‌بانان در آن تردد می کردند. این ارتفاعات همگى مشرف به شهر و تا دریا فاصله کوتاهى دارد. یکی از نشانه هایش برکه یا آبدان بزرگى با طاق گهواره‌اى که قدمت سکونت در این منطقه را تا دوره ساسانی نشان می دهد.
در دشت ویرانه های خربس، رو به شمال ، آثار ساختمانی قلعه مخروبه ‌اى از سنگ که به دوران صفویه تعلق دارد. احتمال می رود که پس از دوران صفویه، سنگ چین های آن را بازچینی کرده باشند؛ اما همان بازچینی ها هم فروریخته اند.
در روبه روی این قلعه و مشرف به دهانه غارهای خربس گورستانی باستانی با گورهاى پیش از اسلام و بعد از اسلام در آن دیده می شود. حالا این غار از آثار انگشت شمار باقی مانده از خربس پررونق است. غاری که از نظر زمین شناسی قدمت زیادی دارد و تردد انسان در آن را به دوران مادها نسبت می دهند. خربس را از نظر نماسازى، شبیه به معبد یا آرامگاه صخره‌اى «کلات خورموج» در دامنه‌ی‌ کوه مُند بوشهر می دانند و بسیاری معتقدند که هم‌جوارى این محل با روستای خربیز حکایت از آن دارد که در دوره‌ مادها یک تمدن بزرگ پیشرفته در جزیره وجود داشته است.

افسانه های تاریخی غار خربس :

از آنجا که اسناد یا شواهد خاصی برای این غار و سرنوشتش وجود ندارد همه چیز بر پایه حدس و گمان و افسانه های محلی است. در اینجا به برخی کاربری هایی که برای غار آورده اند اشاره می کنیم:
1-پرستشگاه آیین مهرپرستی
قرارگیری غار در ارتفاع باعث شده تا بسیاری به این فکر بیفتند که اینجا پرستشگاه مهر و الهه‌ میترا بوده است. مِهرپرستی یا آیین مهر آیینی بر پایه پرستش «میترا» در دوران پیش از آیین زرتشت پدید آمد. مهر یا میترا یکی از کهن ترین اسطوره های بشری هستند که ریشه شان به اقوام آریایی نخستین باز می گردد.
گفته می شود که پیروان این آیین در غار خربس به نیایش می پرداختند و حتا برخی بر این باورند که از تالار غار برای مراسم یادبود اموات شان استفاده می کردند.
2-استودان زرتشتی ها
بر اساس باوری کهن در آیین زرتشتی، مردگان به خاک سپرده نمی شوند بلکه خوراک پرندگان می شوند و تنها استخوان های شان بر جای می ماند. استودان جایی بود که این استخوان ها نگهداری می شد و معمولا به صورت‌های منتظم و چهارگوش یا نامنتظم و ساده در کوه بود. گفته می شود غار خربس زمانی یکی از استودان های زرتشتیان بوده است و پس از اینکه عده ای از مردم به این دین گرویدند استخوان های مردگان شان را به اینجا می آوردند.
3-پناهگاهی برای مردم بی دفاع
در گذشته وقتی دزدان دریایی پا به جزیره می گذاشتند و به غارت اموال می پرداختند داشتن یک پناهگاه امن نیازی مهم بود. مردم برای حفاظت از خود حفره هایی درون این غار حفر کردند. این حفره ها در زمان خطر، جان‌پناه کودکان، زنان و کهنسالان می شدند و مردان جوان هم به جنگ با مهاجمان می رفتند. در غارها آب و غذا و سنگ‌هایی برای پرتاب و دفاع وجود داشت.

جاذبه های دیدنی غار

با نور دنیای بیرون خداحافظی کنید و خودتان را به دالان ها بسپارید و وارد دالان های تو در توی غار می شوید و در هر قدم بهانه ای برای ایستادن و تماشا کردن شگفتی ها پیدا می کنید.
1-فضاهای موجود در غار
9 روزنه موجود در دیوار کوه، ورودی های غار را تشکیل می دهند؛ 6 روزنه در بالا، 2 تا در وسط و یکی در پایین. گرچه امروزه تنها از یک روزنه وارد می شوید و پس از پایان بازدید از یک روزنه دیگر به خارج از غار می روید.
پشت این روزنه ها تالاری بزرگ قرار دارد که دو تاقچه‌ کوچک در آن دیده می شود که احتمالا جاچراغی بوده اند. پس از ادامه بازدید در محیط داخلی غار، تالارها، دهلیزها، اتاق ها، چشمه ها و روزنه های دیگر را می بینید که همگی به هم راه دارند و بازی هزارتو را برای تان تداعی می کنند.
ابعاد این اتاق ها و تالارها از 4 در 5.5 متر تجاوز نمی کند و تالار بزرگ غار حدود 25 مترمربع وسعت دارد. روزنه های غار رو به شمال و جنوب هستند و نشان می دهند که روزگاری مردمی در این غار حضور داشتند.
2-نقش و نگارهای غار
شاید در ابتدا تنها تودرتو بودن غار نظرتان را جلب کند؛ اما کمی که به دیواره ها دقت کنید آثار جالبی را بر روی آنها می یابید. در اینجا می توانید صدف ها را ببینید که حکایت از غرق بودن این غار در دریا در گذشته های دور دارد. رد کنده کاری ها به خوبی در غار مشهود است و می توانید با خیال بافی تان اشکال جالبی را در میان آنها بیابید. نقش و نگارها، حکاکی ها و تصویرگری های این غار قوه تخیل شما را به خوبی به کار می اندازند.
البته هنرمندان سنگ‌تراش نیز در سمت راست غار، دهلیزها و دالان های جدیدی ایجاد کرده اند که به زیارتگاه شهرت دارند. این دالان ها و دهلیزها به وجود آمده اند تا کمکی برای درک ساختار قدیمی این غارها باشند.
در این دالان های تازه طرح‌هایی شبیه طرح های باستانی می بینید که کنده کاری شده اند. این کنده کاری ها در عین زیبایی، طرح شان به گونه ای است که لطمه ای به اصالت غار وارد نکند.
3-روزنه هایی برای تماشای چشم انداز
به هنگام بازدید از غار خربس، به روزنه هایی برخورد می کنید که نرده هایی چوبی در جلوی خود دارند. این روزنه ها بخشی از نور غار را تامین می کنند؛ البته کاربردشان در گذشته فقط این نبوده و می توانستند حتی ورودی های غار باشند. وقتی به این روزنه ها می رسید نمی توانید در برابر تماشای چشم انداز بیرون مقاومت کنید. از آن بالا می توانید فضای سبز کوچک و محدود پایین غار را ببینید و دیدی وسیع به محدوده داشته باشید.
4-خربس، پناهگاه جانداران
بر اساس گفته های مردم در ارتفاعات صخره‌ای بالای غار خربس، یک جفت عقاب ماهیگیر آشیانه دارند و در همان جا تخم می‌گذارند. بد نیست بدانید این عقاب ها از گونه های نادر جهان به شمار می روند و جانوران جالب توجهی هستند.
در حفره‌های زیرین یعنی بخش انبار ذخایر غار و گوشه های غار خفاش‌ های دم موشی لانه دارند. این نوع خفاش‌ از گونه های در حال انقراض است و نیاز به مراقبت دارد. حالا غار خربس این خفاش‌ها را در آغوش امن خود گرفته است.

امکانات غار خربس

در خربس به این امکانات دسترسی دارید: سرویس بهداشتی و مغازه ای برای تهیه خوراکی و صنایع دستی
نکته مهم این است که غار خربس پارکینگ ندارد اما جلوی درب ورودی آن به راحتی می توانید پارک کنید.

مسیر های دسترسی به غار خربس

آدرس: استان هرمزگان، جزیره قشم، 15 کیلومتری شهر قشم، در سمت راست جاده قشم به روستای خربس و روستای رمچاه قرار دارد.
برای رسیدن به غار خربس باید به تابلوهای راهنمایی موجود که شما را به خارج از جاده و غار خربس راهنمایی می کند توجه کنید.
اطلاعات بازدید
زمان بازدید: همه روزه از 08:00 تا غروب آفتاب
هزینه ورودی: 2000 تومان

شاید فکر کنید که این غار انسان ساخت است و پر از رد تیشه، پس می توان بر روی دیوارهای آن نقاشی کرد و یادگاری از خود به جای گذاشت. یادتان باشد این اثر کهن با همین نقش و نگارهای قدیمی اهمیت پیدا می کند و هر گونه آسیب به آن از ارزشش می کاهد. برای احترام به ثروت ملی از هرگونه علامت گذاری روی دیواره ها خودداری کنید.

در بازدید از غار مراقب کودکان تان باشید. نرده های چوبی روزنه ها چندان قابل اعتماد نیستند و صرفا جهت هشدار نصب شده اند.