عمارت ركيب خانه با انقراض حكومت صفويه متروك شد و بعدها در دوران قاجار به دستور ميرزا ظل السلطان (فرزند ناصرالدين شاه قاجار) پس از انجام الحاقات و تعميراتي به سبك و سياق روز، به عنوان اندروني اختصاصي «ظل السطان» مورد استفاده قرار گرفت .
در دوران پهلوي اين ساختمان به اداره آمار و ثبت احوال اختصاص يافت و بار ديگر تغييراتي خصوصا در جبهه غربي آن صورت گرفت.
در سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي ، پيرو مصوبات شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران، سازمان ميراث فرهنگي كشور درصدد برآمد تا عمارت تاريخي «ركيب خانه » را مرمت و بازسازي نمايد و از آن به عنوان يك مجموعه فرهنگي استفاده كند، لذا با صرف بيش از دو سال وقت و هزينه قريب به يك ميليارد ريال و با انتقال حدود چهار هزار اثر فرهنگي- هنري از موزه هنرهاي تزييني سابق تهران و ساير موزه هاي سازمان با تاييدات خداوند « موزه هنرهاي تزييني ايران » در ۲۹ مردادماه ۱۳۷۵ شمسي گشايش يافت و رسما فعاليت خود را آغاز كرد.
موزه هنرهاي تزئيني ايران با فضايي به مساحت ۲۶۰۰ متر مربع و حدود ۱۲۰۰ متر فضاي مفيد نمايشگاه با در برگرفتن هفت بخش دايمي و با نگارخانه جانبي، هم اكنون صدها اثر نفيس هنري را جهت بازديد عموم علاقمندان عرضه نموده است.
موزه هنرهای تزیینی شامل مجموعه‌ای از آثار هنری در زمینه‌های متفاوت است که امروزه در عمارت رکیب‌خانه (که در قدیم‌الایام کاخ چهارباغ در آن مستقر بود) نگهداری و نمایشگاه‌های مختلفی نیز به مناسبت‌های گوناگون در موزه بر پا می‌شود که اکثر آن‌ها در زمینه هنرهای اسلامی همچون خوشنویسی و نقاشی قهوه‌خانه‌ای و... هستند.
برگردان وجه تسـمیه رکیب بــه معنـای رکاب و یراق آلات اسب است و چون در دوره صفوی این مکان جایگاه نگهداری وسایل و اشیاء اصطبل سلطنتی بوده، به رکیب‌خانه مشهور شده است.
این ساختمان زیبا دارای حیاطی است که فضای سبز دلنشینی با درختانی زیبا در میانه آن قرار گرفته و در پیرامون این حیاط مستطیل‌گونه تالار‌ها و اتاق‌های فراوانی جای دارد. همچنین این ساختمان دارای طبقات فوقانی نیز هست و در سمت راست گوشه شرقی آن نیز برج زیبایی بـه چشـم می‌خورد که علاوه بر استفاده از آن به‌عنوان یک کلاه فرنگی، کاربردهای گوناگون دیگری نیز داشته است.
شاه‌نشین این مجموعه که اکنون دفتر موزه به شمار می‌رود از معماری و گچبری‌ها و به ویژه آینه‌کاری‌های بسیار دلپذیری برخوردار است و طبقات بالایی آن هم اکنون به‌عنوان بخش اداری این موزه مـورد بهـره‌بـرداری قرار می‌گیرد. در این موزه بیش از ۳۰۰۰ شئ تاریخی مربوط به دوران گوناگون به ویژه صفویه و قاجاریــه بـه چشم می‌خورد که در غرفه‌های زیبای آن با چیدمان مطلوبی در معرض دیــد عمـوم گردشـگران واقع شده است. همچنین این موزه از کتابخانه ویژه و تخصصی نیز برخوردار است که مورد استفاده دانشجویان، به ویژه دانشجویان رشته‌های معماری، هنر و موزه‌داری قرار می‌گیرد.
بخش‌های هفت‌گانه موزه
خط و کتابت
اولین بخش موزه هنرهای تزئینی، متبرک و مزین به مجموعه‌ای از قطعات، اوراق و مجلدات قرآن کریم، محمد مومن ابهری، احادیث، کتب ادعیه و اشعار و … است که در طراز یزدی، شفیع تبریزی، میرعماد و دخترش گوهرشاد و … به نمایش گذاشته شده است.
انواع جلدهای چرمی به شیوه‌های مختلف از قبیل سوخت، معرق، ضربی، لاک و روغن مرصع و مذهب از آثار زمان دوم و محمدرضا امامی و … از جمله آثار این بخش است. سده‌های اخیر توسط هنرمندانی چون محمد صادق خوانساری، وصال شیرازی، میرعلی هروی، محمد علی اصفهانی و … مکتوب شده است.
کتاب‌های خطی «زادالعمعاد» به قلم محمد هاشم لولوی اصفهانی، دیوان مصور امیرعلیشیر نوایی و کلیات سعدی مصور و مذهب و مرصع در زمره این آثارند. دیگر آثار نفیس خطی موجود در این بخش، قطعات خوشنویسی مختلف از سده هشتم هجری به بعد است. آثاری از استادان بزرگ خوشنویسی از جمله یاقوت مستعصمی، محمدرضا مجلسی، سلطان علی مشهدی، میرعلی و محیی هروی، منشی گنابادی، عبدالجبار اصفهانی، ابوتراب، هاشم اصفهانی، شاهزاده بهرام صفوی، عبدالرشید دیلمی، درویش عبدالمجید طالقانی، میرزا کوچک.
آثار لاکی و روغنی
مجموعه زیبایی از انواع اشیاء لاکی و مذهب، قلمدان، جای طومار، جعبه، قاب آیینه، ترازو، سرچسبدان، جلد آلبوم و … آثار این بخش را تشکیل می‌دهند. این آثار از یادگارهای ارزشمند استادانی چون آقا صادق، میرزا بابای شیرازی سمیرمی، فتح الله شیرازی، آقا نجفعلی اصفهانی و … به شمار می‌روند که با نقش‌های مختلف گل و مرغ تک چهره، صورت‌سازی، ترنج سر ترنج ، شکارگاه و فرهنگ عامه زینت یافته‌اند.
آثار نگارگری
مجموعه متنوعی از آثار نگارگری ایرانی در سبک و شیوه‌های مختلف زینت‌بخش این سالن است. آثار شیوایی از مینیاتورهای مکتب هرات، اصفهان، تبریز و نگاره‌های تک چهره قاجار در کنار تصاویر آبرنگ و رنگ روغن و موضوعات مختلف تصویرگری کتاب، مجالس حماسی و ادبی، بزمی، فرهنگ عامه در این مجموعه به نمایش گذاشته شده است. تابلوی ارزشمند و نفیس «چوگان» اثر استاد حاج میرزا آقا امامی اصفهانی که به شیوه سوخت و معرق و مینیاتور روی چرم خلق شده است نیز از دیگر آثار این بخش به شمار می‌رود.
تابلوی مذهب تشعیری منحصربه‌فردی که توسط زین‌العابدین مذهب تبریزی در سال ۱۰۰۸ هجری قمری ترسیم و به شاه عباس اول اهدا شده است نیز از دیگر آثار ارزشمند و نفیس این بخش است. سایر آثار به نمایش در آمده در این بخش متعلق به هنرمندان صاحب سبک و صاحب نامی چون آقارضا عباسی، محمد حسین طوطی، معین مصور بهزاد، مصور الملک، ملک الشعرا، صنیع الملک، حبیب الله ساروی، نادرالزمان، محمد مسیح و ابراهیم اصفهانی است.
آثار چوبی
در این بخش از موزه هنرهای تزئینی ایران، بیننده شاهد آثار نفیسی از صنایع هنری بر چوب مانند خاتم‌سازی، منبت‌کاری، مشبک و معرق است که نمونه‌های از آن عبارتند از: انواع قاب آیینه، گلچه کفش عروس، رحل و جعبه قرآن، زیر عمامه، قلمدان، جعبه آرایش، قاشق و ملاقه‌های دوغ‌خوری، شربت‌خوری و … .
از آثار ارزشمند این بخش جعبه تمام منبت و قاب آیینه‌ای است که با نقوش بسیار زیبای اسلیمی و گرفت و گیر توسط زین العابدین خوانساری در ۱۳ هجری قمری ساخته شده است.
آثار فلزی
مجموعه آثار فلزی این بخش مشتمل بر زیورآلات طلا و نقره، کمربند و قلاب کمر، قاب دعا، انواع قوطی، قفل و قلمدان، سرقلیان، قاب آیینه، باروت‌دان، انفیه‌دان، آفتابه و لگن، عود سوز، جام‌های چهل کلید، خنجر، قیچی و چاقو و… است که به شیوه مختلف مشبک‌کاری، ریخته‌گری، چکش‌کاری، ملیله و قلمزنی و ترصیع ساخته و با سنگ‌های گران‌قیمتی تزئین شده‌اند.
آثار تزئین منسوجات و قلمکاری
در اين بخش منسوجات متنوع و كم نظير از نمونه‌های دوره قاجار به نمايش گذاشته شده است. اين آثار اغلب در مركزی‌های مهم بافندگی ايران يعنی اصفهان، يزد، كرمان و كاشان بافته شده است و انواع زری، ترمه، شال، مخمل ،اطلس، تافته و... كه به صورت تابلو، لباس،كيسه پول، سفره قند، جای شانه، قلمدان، جای تربت، چارقد، سوزنی، سجاده، پرده ، روميزی و... مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند و به شيوه مختلف گلابتون‌دوزی، قلاب‌دوزی، پولك‌دوزی، زغره‌دوزی، مشبك‌دوزی، گل خامه‌دوزی، نقده دوزی و... زينت يافته‌اند. از جمله آثار ديگر اين بخش نمونه‌های نفيسی از قلمكاری ساخت اصفهان است كه به شيوه نقاشی قالب‌زنی روی پارچه تهيه شده‌اند. همچنين قاليچه معروف «بشريت» و «شكار چرخ» كه بر اساس طرح زيبا و هنرمندانه مرحوم استاد عيسی بهادری بافته شده از آثار چشم‌نواز بخش بافته‌ها و رودوزی‌ها به شمار می‌روند.
سفال و چینی
در اين بخش آثار زيبايی از كريستال‌های تراش‌دار با نقش افزوده و انواع شيشه (عطردان، پياله) مربوط به سده‌های ۳ تا ۶ قمری ساخت گرگان به معرض نمايش گذاشته شده است. می‌توان ليوان‌های شربت‌خوری مينای مرصعی را نام برد كه زينت‌بخش اين قسمت از موزه است.
كتابخانه تخصصی موزه
موزه دارای كتابخانه تخصصی است و به‌طور متوسط حدود ۱۵۰۰ جلد كتاب هنر دارد. شرايط عضويت در موزه داشتن سابقه هنری–نمايشگاهی و تحصيلات هنری است.
برنامه‌های جانبی
اين برنامه‌ها شامل برگزاری نمايشگاه‌های مختلف هنری، برگزاری نشست‌ها، همايش‌ها، سخنراني‌ها و ميزگردهای تخصصی، برپایی مراسم ويژه و يادبودها و... است.
به‌طور كلی عمده فعاليت‌های موزه برپایی نمايشگاه‌های مختلف هنری است. برپایی هر نمايشگاه دارای شرايط و ويژگي‌های خاصی است. اساتيد معروف در سطح شهر يا استان يا كشور بر اساس دعوت موزه و اعلام همكاری موزه اقدام به برگزاری نمايشگاه می‌کنند.
در اين راستا گاهی نمايشگاه‌هايی خارج از كشور بر اساس ارتباطات هنری مسئولان بر اساس طرح‌های پيش‌بينی شده برپا می‌شود.
برخي ازنمايشگاه هاي برگزار شده
نمايشگاه حاج مصور الملك (تابلوي نقاشي)
نمايشگاه آثار مدال جهاني با ويژگي هنري
نمايشگاه آثار فلزي
نمايشگاه پرده هاي قاجاري
نمايشگاه تك نگار دولت مردان مشروطه و تصاوير
بزرگداشت كمال الدين بهزاد (آثار نقاشي)
نمايشگاه فرمان حكومتي از صفويه تا قاجار
نمايشگاه پوشاك ارامنه - رودوزي و پوشاك مجارستان با همكاري سفارت مجارستان
نمايشگاه گل و مرغ‌سازي از صفويه تا قاجار
پنج قرن هنر خوشنويسي در ايران از سده هشتم تا سيزدهم ه.ق
عاشورا به روايت نقاشيهاي قهوه خانه‌اي و پرده‌هاي قلمكار نقاشي
مجموعه تابلوهاي نقاشي تك چهره‌هاي رجال قاجار و جنبش مشروطيت
نسخه و قطعات خطي كلام الله مجيد، احاديث و ادعيه
برگزيده آثار خوشنويسان از قرن هشتم تا سيزدهم ه.ق
نگارگري ايراني از قرن نهم تا ۱۳ ه.ق
زري بافي از دوره صفويه تا كنون
آثار شكسته نويسي خوشنويسان (متقدمين)
آثار شكسته نويسي خوشنويسان معاصر (اصفهان)
پرده‌هاي رودوزي سنتي از دوران صفويه و قاجار
سفالينه‌هاي دوران اسلامي